Για ένα σύγχρονο κράτος

Του Πέτρου Κορμικιάρη

Στην Ελλάδα όπου τα μηνύματα των σύγχρονων πολιτικών προβληματισμών φθάνουν πάντα καθυστερημένα δεν έχει αποδώσει τα αναμενόμενα η συζήτηση για το ρόλο και τη σημασία του κράτους, του δημόσιου τομέα, στη σύνθετη πραγματικότητα.

Απόψεις, οι οποίες ξεκινώντας από τον περιορισμό της κρατικής παρέμβασης στη κοινωνία οδηγούνταν αστόχαστα περίπου σε μερική κατάλυση του ρόλου του κράτους, έχουν ήδη κριθεί στην πράξη ως μη σοβαρές. Το κράτος είναι ένα αναπόφευκτο ιστορικό γεγονός διαχείρισης της κοινωνίας. Γι’ αυτό και ο στόχος οποιασδήποτε νέας πολιτικής πρότασης δεν είναι πώς απλώς να περιορίσουμε το ρόλο του κράτους, αλλά πώς να καταστήσουμε το κράτος απόλυτο υπηρέτη της κοινωνίας. Το εξίσου καίριο ζήτημα του σήμερα είναι πώς θα προσαρμόσουμε το κράτος μιας μικρής σχετικά χώρας όπως είναι η χώρα μας στα νέα δεδομένα της παγκοσμιοποίησης και των υπερεθνικών συγκροτημάτων. Ειδικά για μας που βρισκόμαστε στη μέγγενη της ποδηγέτησης των τροϊκανών, η οικοδόμηση ενός σύγχρονου κράτους θα είναι το εφαλτήριο για να διατηρήσουμε τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα και να αυξήσουμε το επίπεδο ποιότητας ζωής και ευημερίας.

Το σύγχρονο κράτος έχει κατεξοχήν δύο ρόλους να επιτελέσει: τον επιτελικό και τον κοινωνικό .Ο επιτελικός είναι ένας ρόλος που απαιτείται από τις νέες συνθήκες να διαδραματίσει το κράτος και ο οποίος ιστορικά βρίσκεται στον αντίποδα της κρατικής γραφειοκρατίας.

Ο κοινωνικός, ένας ρόλος που ουσιαστικά μόνο στον ευρωπαϊκό χώρο καταξιώθηκε ιστορικά, είναι ο ρόλος εκείνος που πραγματικά θα κρίνει εάν το σύγχρονο κράτος θα διατηρήσει τη γονιμοποιό σχέση του με την κοινωνία.

Το μεγάλο στοίχημα του 21ου αιώνα στην Ε.Ε. είναι εάν ο κοινωνικός και επιτελικός ρόλος του κράτους σε καθημερινή βάση αλληλοσυμπληρώνονται και αλληλοϋπηρετούνται. Ουσιαστικά αυτό που θα κρίνει τη σχέση κράτους – κοινωνίας και στον τόπο μας είναι κατά πόσο ο επιτελικός ρόλος του κράτους α) θα περιορίσει αντιπαραγωγικές, χρονοβόρες και εξαιρετικά δαπανηρές δραστηριότητες του κρατικού τομέα. Με αυτόν τον τρόπο θα δοθεί η δυνατότητα να γίνεται πιο αποτελεσματικά ο συντονισμός των κρατικών υπηρεσιών και ταυτόχρονα να δίνονται κατευθύνσεις στη κοινωνία και β) θα συμβάλλει ώστε να κατοχυρωθεί και επεκταθεί το κοινωνικό μοντέλο του σύγχρονου κράτους.

Οι τομείς που χρειάζονται επείγουσα αντιμετώπιση στο δημόσιο τομέα του τόπου μας ενόψει των κοσμογονικών αλλαγών που έχουν συμβεί (διεθνής ανταγωνισμός, παγκοσμιοποίηση) και ενόψει των κρίσιμων στιγμών που διανύουμε είναι όντως αρκετοί. Είναι κοινός τόπος ότι χρειάζεται να πετύχουμε καλύτερη αποδοτικότητα με στοχευμένους τρόπους και καλύτερες πολιτικές συμπεριφορές.

Προτείνουμε:

1) Η αξιολόγηση θα πρέπει να προάγει την ευγενή άμιλλα και ταυτόχρονα να αναιρεί την ισοπεδωτική λογική στη φιλοσοφία των προαγωγών. Αξιοκρατία στη πράξη.
2) Μετεξέλιξη υφιστάμενων δομών και θεσμών όπως και δημιουργία νέων θεσμών που θα επιβεβαιώνει τη μεταρρύθμιση του αναχρονιστικού, γραφειοκρατικού και ” επιχειρηματικού” δημόσιου τομέα σ’ ένα σύγχρονο στρατηγικό επιτελείο.
3) Εισαγωγή υπηρεσιών χρήσης συστημάτων πληροφορικής για σκοπούς καλύτερου προγραμματισμού, παρακολούθησης και ελέγχου του συνολικού έργου καθώς και του κόστους που συνεπάγεται η κάθε υπηρεσία.
4) Κατάργηση θέσεων που κενώνονται στη δημόσια υπηρεσία και δεν εντάσσονται στο νέο επιτελικό ρόλο του κράτους. Υιοθέτηση μακροχρόνιας πολιτικής που προνοεί σταδιακή μείωση απασχόλησης στο δημόσιο τομέα.
5) Η συνεχής επιμόρφωση και κατάρτιση του προσωπικού. Ο ρόλος του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης θα πρέπει να αναβαθμιστεί ουσιαστικά.