Στη δημοσιότητα δόθηκε η ετήσια έκθεση 2012 της Διεθνούς Αμνηστίας

Όσον αφορά στην Ελλάδα, η έκθεση επισημαίνει πως υπήρξαν ισχυρισμοί για κακομεταχείριση και υπερβολική χρήση βίας εκ μέρους των αστυνομικών. Επιπλέον, άνθρωποι που κρατούνταν για μεταναστευτικούς σκοπούς αντιμετώπισαν απάνθρωπες και εξευτελιστικές συνθήκες κατά την κράτηση τους. Από την πλευρά τους, τα ευρωπαϊκά δικαστήρια κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι στην Ελλάδα δεν λειτούργησε ένα αποτελεσματικό σύστημα ασύλου, ενώ κλιμακώθηκαν οι επιθέσεις με ρατσιστικά κίνητρα.

Παρακάτω ακολουθεί αναλυτικά το απόσπασμα της έκθεσης που αφορά στην Ελλάδα:

Ιστορικό

Η οικονομική κρίση συνεχίστηκε και η χώρα οδηγήθηκε σε βαθύτερη ύφεση. Διαμαρτυρίες πραγματοποιήθηκαν τον Ιούνιο και τον Οκτώβριο μπροστά από το Κοινοβούλιο, που ψήφιζε σειρά μέτρων λιτότητας. Επιπλέον, από το Μάιο ως τον Αύγουστο, το ελληνικό κίνημα των «αγανακτισμένων» οργάνωσε ειρηνικές καθιστικές διαμαρτυρίες ενάντια στα μέτρα λιτότητας στις κεντρικές πλατείες της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης.

Στις 26 Οκτωβρίου, οι ηγέτες της Ευρωζώνης και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο κατέληξαν σε συμφωνία με τις τράπεζες και άλλους πιστωτές, βάσει της οποίας οι πιστωτές της Ελλάδας αποδέχτηκαν μια 50% μείωση της ονομαστικής αξίας των ελληνικών ομολόγων που είχαν στην κατοχή τους. Μετά την απόφαση του Πρωθυπουργού να παραιτηθεί και εντατικές διαπραγματεύσεις μεταξύ των μεγαλύτερων πολιτικών κομμάτων στην Ελλάδα, σχηματίστηκε τον Νοέμβριο μια μεταβατική κυβέρνηση συνεργασίας.

Βασανιστήρια και άλλες μορφές κακομεταχείρισης

Οι ισχυρισμοί για βασανιστήρια και άλλες μορφές κακομεταχείρισης σε εγκαταστάσεις κράτησης μεταναστών και αστυνομικά τμήματα, κατά τη σύλληψη και/ ή την κράτηση, συνεχίστηκαν. Τον Ιανουάριο θεσπίστηκε νόμος για να ανοίξει το δρόμο για ένα μηχανισμό παραπόνων για την αστυνομία. Ωστόσο, οι ανησυχίες συνεχίστηκαν σχετικά με την ανεξαρτησία του γραφείου και την αποτελεσματικότητα της εντολής του.

• Τον Δεκέμβριο, το Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο της Αθήνας έκρινε ένοχο έναν πρώην αστυνομικό για το βασανισμό δυο νέων ανδρών, σε διαφορετικές περιπτώσεις, με συσκευή ηλεκτροσόκ τον Αύγουστο του 2002 στο αστυνομικό τμήμα Ασπροπύργου. Το Δικαστήριο εξέδωσε ποινή εξαετούς φυλάκισης, με αναστολή μετά από έφεση.

• Τον Δεκέμβριο, δυο αστυνομικοί κρίθηκαν ένοχοι για πρόκληση σωματικής βλάβης, βάσει της διάταξης για τα βασανιστήρια του Ποινικού Κώδικα, σε δυο πρόσφυγες στον Άγιο Παντελεήμονα, στην Αθήνα, τον Δεκέμβριο του 2004. Οι αστυνομικοί κρίθηκαν επίσης ένοχοι για την πρόκληση απρόκλητης σωματικής βλάβης σε άλλους πέντε Αφγανούς. Ο ένας αστυνομικός καταδικάστηκε σε πέντε έτη και πέντε μήνες κάθειρξη και ο άλλος σε πέντε έτη. Και οι δύο ποινές ανεστάλησαν μετά από έφεση. ΜΚΟ εξέφρασαν ανησυχίες ότι το Δικαστήριο είχε μετατρέψει την αρχική κατηγορία του βασανισμού σχετικά με τη μεταχείριση των δυο προσφύγων στο μικρότερο αδίκημα των παραβιάσεων της ανθρώπινης αξιοπρέπειας που τιμωρείται βάσει της διάταξης για τα βασανιστήρια.

Υπήρξε μεγάλος αριθμός ισχυρισμών για κακομεταχείριση από την αστυνομία κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων. Τον Απρίλιο, η αστυνομία αποσύρθηκε από την πόλη της Κερατέας, όπου οι συγκρούσεις ανάμεσα σε αστυνομία και κατοίκους που διαμαρτύρονταν για την δημιουργία ενός χώρου υγειονομικής ταφής απορριμμάτων ήταν σε εξέλιξη από τον Δεκέμβριο του 2010. Υπήρξαν αναφορές για υπερβολική χρήση από την αστυνομία δακρυγόνων και άλλων χημικών, και ισχυρισμοί για κακομεταχείριση κατοίκων της πόλης. Οι αρχές ανέφεραν επίσης έναν μεγάλο αριθμό τραυματισμών αστυνομικών.

Υπήρξαν πολλοί ισχυρισμοί για υπερβολική χρήση βίας, περιλαμβανομένης της χρήσης χημικών, εκ μέρους της αστυνομίας κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων κατά της λιτότητας, που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του έτους.

Σε αρκετές περιπτώσεις, οι κατά τα άλλα ειρηνικές διαδηλώσεις έγιναν βίαιες όταν μειονότητα ταραχοποιών συγκρούστηκαν με την αστυνομία. Βιντεοσκοπημένα πλάνα, φωτογραφίες, δημοσιεύματα του Τύπου και μαρτυρίες επεσήμαναν την επανειλημμένη χρήση υπερβολικής βίας από την αστυνομία, περιλαμβανομένης και της εκτεταμένης χρήσης χημικών, εναντίον κυρίως ειρηνικών διαδηλωτών, στις διαδηλώσεις στις 15, 28 και 29 Ιουνίου στην Αθήνα. Ποινική έρευνα διατάχθηκε από την Εισαγγελία Αθηνών σχετικά με τους ισχυρισμούς.

• Στις 11 Μαΐου, ΜΑΤ φέρεται ότι χρησιμοποίησαν υπερβολική βία και χημικά εναντίον μεγάλου αριθμού ειρηνικών διαδηλωτών στην οδό Πανεπιστημίου, στην Αθήνα. Περισσότεροι από 30 διαδηλωτές ζήτησαν νοσοκομειακή περίθαλψη, κυρίως για τραύματα στο κεφάλι, ενώ δύο από αυτούς τραυματίστηκαν σοβαρά και χρειάστηκαν περαιτέρω νοσοκομειακή περίθαλψη. Ποινική έρευνα ξεκίνησε για την υπόθεση του Γιάννη Κάφκα, ενός από τους διαδηλωτές που τραυματίστηκαν σοβαρά.

• Ο Μανώλης Κυπραίος, δημοσιογράφος, υπέστη ολική απώλεια της ακοής όταν αστυνομικός των ΜΑΤ έριξε μπροστά του χειροβομβίδα κρότου λάμψης, ενώ κάλυπτε τη διαδήλωση στην Αθήνα στις 15 Ιουνίου. Για αυτή την υπόθεση ξεκίνησε ποινική και πειθαρχική έρευνα. Στο τέλος του έτους, το Γραφείο της Εισαγγελίας Αθηνών κατέθεσε κατηγορίες εναντίον μη αναγνωρισθέντων, μέχρι στιγμής, αστυνομικών για εκ προθέσεως πρόκληση σοβαρής σωματικής βλάβης εναντίον του δημοσιογράφου.

Πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο, μετανάστες

Οι απάνθρωπες και εξευτελιστικές συνθήκες κράτησης στις εγκαταστάσεις κράτησης μεταναστών, ιδιαίτερα στην περιοχή του Έβρου, συνεχίστηκαν. Αιτούντες άσυλο και παράτυποι μετανάστες, συμπεριλαμβανομένων και ασυνόδευτων ανηλίκων, συνέχισαν να κρατούνται για παρατεταμένες χρονικές περιόδους.

Τον Μάρτιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων ανέλαβε κατ’εξαίρεσιν την πρωτοβουλία να καταδικάσει δημόσια τη χρόνια αποτυχία της Ελλάδας να λάβει μέτρα για τη βελτίωση των πολύ κακών συνθηκών κράτησης.

• Τον Ιανουάριο, σε μια απόφαση ορόσημο στην περίπτωση του M.S.S. εναν-ίον Βελγίου και Ελλάδας, το Τμήμα Μείζονος Συνθέσεως του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκρινε ότι ο M.S.S., αφγανός αιτών άσυλο, τον οποίο οι βελγικές αρχές είχαν επιστρέψει στην Ελλάδα βάσει του Κανονισμού «Δουβλίνο II», είχε στερηθεί αποτελεσματική εξέταση της αίτησής του για άσυλο του, λόγω των σημαντικών διαρθρωτικών προβλημάτων στην ελληνική διαδικασία ασύλου, και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα δεν διέθετε αποτελεσματικό σύστημα ασύλου. Το Δικαστήριο έκρινε ότι η Ελλάδα είχε παραβιάσει το δικαίωμα του αιτούντος για αποτελεσματική αποκατάσταση, και ότι οι συνθήκες κράτησής
του και η κατάσταση ανέχειας στην οποία εγκαταλείφθηκε στην Ελλάδα, αφού αφέθηκε ελεύθερος, ισοδυναμούσε με εξευτελιστική και απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση αντίστοιχα. Τον Δεκέμβριο το Δικαστήριο της Ε.Ε., σε δυο συνδεδεμένες περιπτώσεις που προέκυψαν από την κρίση του ελληνικού συστήματος παροχής ασύλου, επανέλαβε ότι οι αιτούντες άσυλο που μεταφέρονται στην Ελλάδα βάσει του Κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙ» κινδυνεύουν από σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους εκεί.

Νέα νομοθεσία που θεσπίστηκε τον Ιανουάριο προέβλεπε τη δημιουργία μιας νέας υπηρεσίας χορήγησης ασύλου, που θα λειτουργεί χωρίς την εμπλοκή της αστυνομίας. Επρόκειτο να ξεκινήσει τη λειτουργία της το 2012. Μέχρι τότε, όμως, ο συνεχιζόμενος ρόλος της αστυνομίας ως της μοναδικής αρχής υπεύθυνης για το πρώτο στάδιο της εξέτασης των αιτημάτων για διεθνή προστασία, προκάλεσε ανησυχία.

Η νέα νομοθεσία προέβλεπε ακόμα τη δημιουργία «κέντρων πρώτης υποδοχής» όπου οι υπήκοοι τρίτων χωρών που συνελήφθησαν για «παράτυπη είσοδο» στην Ελλάδα θα μπορούσε να τεθούν υπό κράτηση για χρονικό διάστημα έως 25 ημέρες. Ωστόσο, μεταξύ άλλων, η νομοθεσία απέτυχε να παράσχει λύση για όσους κρατούνται σε τέτοιου είδους κέντρα, ώστε να αμφισβητήσουν στο δικαστήριο τη νομιμότητα της κράτησής τους.

Η ανέγερση ενός φράκτη περισσοτέρων από 10 χιλιομέτρων κατά μήκος των συνόρων της Ελλάδας με την Τουρκία στην περιοχή του Έβρου, που ανακοινώθηκε τον Ιανουάριο, προκάλεσε έντονη ανησυχία ότι θα εμπόδιζε σωματικά τα άτομα που ζητούν διεθνή προστασία να βρουν ασφάλεια.

Τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο, επτά αιτούντες άσυλο, που είχαν εκφράσει την επιθυμία τους να ζητήσουν άσυλο, φέρεται ότι εξαναγκάσθηκαν να επιστρέψουν στην Τουρκία βάσει της Συμφωνίας Επανεισδοχής με την Τουρκία, κατά παράβαση της αρχής της μη επαναπροώθησης.

Συνεχίστηκε η ανησυχία σχετικά με τις μεγάλες καθυστερήσεις που αντιμετωπίζουν οι αιτούντες άσυλο πριν μπορέσουν να υποβάλουν αίτηση για άσυλο σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
Τον Φεβρουάριο, 300 μετανάστες ξεκίνησαν απεργία πείνας σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, ορμώμενοι από το παράτυπο καθεστώς τους, και ζήτησαν, μεταξύ άλλων, να νομιμοποιηθούν. Η απεργία συνεχίστηκε επί 43 ημέρες, με αποτέλεσμα πολλοί μετανάστες να νοσηλευθούν. Έληξε όταν οι αρχές και οι απεργοί πείνας φέρεται να ήρθαν σε συμφωνία με την παροχή, μεταξύ άλλων, προσωρινών αδειών παραμονής για έξι μήνες.

Συνθήκες στις φυλακές

Κακές συνθήκες κράτησης και μεγάλος συνωστισμός συνέχισαν να αναφέρονται σε πολλές φυλακές, συμπεριλαμβανομένων αυτών στα Χανιά και τον Κορυδαλλό, και των γυναικείων φυλακών Θήβας. Τον Οκτώβριο, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αποφάνθηκε εναντίον της Ελλάδας, σχετικά με αίτηση που κατατέθηκε το 2009 από 47 κρατουμένους στη φυλακή των Ιωαννίνων (Ταγγατίδης και άλλοι εναντίον Ελλάδας), και έκρινε ότι οι συνθήκες εκεί ισοδυναμούσαν με απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση.

Ρατσισμός

Αναφέρθηκαν αποτυχίες αστυνομικών να προστατεύσουν υπηκόους τρίτων χωρών από επιθέσεις με ρατσιστικά κίνητρα.

Τον Ιούνιο, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες παρατήρησε «επικίνδυνη κλιμάκωση των φαινομένων ρατσιστικής βίας που στοχοποιούν αδιακρίτως αλλοδαπούς, με βάση μόνο το χρώμα δέρματος ή τη χώρα προέλευσης».

Ειδικότερα, τον Μάιο και τον Ιούνιο, αφού υπήρξε η υποψία ότι δύο μετανάστες συνδέονταν με τη δολοφονία ενός άνδρα που ετοιμαζόταν να μεταφέρει τη σύζυγό του στο μαιευτήριο, μετανάστες, πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο αναφέρθηκε ότι δέχονταν σχεδόν καθημερινά επιθέσεις από ακροδεξιές ομάδες σε κάποιες περιοχές της Αθήνας.

• Στις 16 Σεπτεμβρίου, τρεις αφγανοί αιτούντες άσυλο φέρεται ότι έπεσαν θύματα επίθεσης με ρατσιστικά κίνητρα έξω από το σπίτι τους στη γειτονιά του Αγίου Παντελεήμονα στην Αθήνα. Ένας από αυτούς νοσηλεύθηκε αφού τον μαχαίρωσαν στο στήθος. Τρία άτομα συνελήφθησαν σχετικά με την επίθεση και παραπέμφθηκαν σε δίκη.

Διακρίσεις – Ρομά

Οι συνθήκες διαβίωσης σε πολλούς οικισμούς Ρομά στην Ελλάδα συνέχισαν να εγείρουν ανησυχίες. Μια κοινότητα περίπου 800 Ρομά στο χωριό Εξαμίλια (Κορινθία) στερούνταν, σύμφωνα με πληροφορίες, πρόσβαση σε πόσιμο νερό, αποχέτευση και ηλεκτρισμό και ζούσαν σε άθλιες συνθήκες υγιεινής.

Η ΜΚΟ Ελληνικό Παρατηρητήριο Συμφωνιών του Ελσίνκι ανέφερε ότι τα παιδιά των Ρομά εξακολουθούν να διαχωρίζονται ή να αποκλείονται από την εκπαίδευση σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κοινοποίησε στις αρχές δυο αιτήσεις που αφορούσαν το συνεχιζόμενο διαχωρισμό των παιδιών Ρομά στην εκπαίδευση, σε σχολεία στον Ασπρόπυργο και τους Σοφάδες, τον Απρίλιο και τον Οκτώβριο αντίστοιχα.

Το 2008, το Δικαστήριο είχε ήδη κρίνει ότι η Ελλάδα είχε αποκλείσει και έπειτα διαχωρίσει τα παιδιά Ρομά στο σχολείο του Ασπροπύργου. Το Σεπτέμβριο, η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης αποφάσισε να κλείσει την εξέταση της εκτέλεσης της υπόθεσης.

Αντιρρησίες συνείδησης

Οι επανειλημμένες διώξεις των αντιρρησιών συνείδησης συνεχίστηκαν. Τον Φεβρουάριο, υπουργική απόφαση όρισε τη διάρκεια μιας εναλλακτικής υπηρεσίας στους 15 μήνες. Ωστόσο, για τη μεγάλη πλειονότητα των στρατευσίμων, η διάρκεια παρέμεινε τιμωρητική.

• Τον Μάρτιο, το Δικαστικό Συμβούλιο του Αναθεωρητικού Στρατοδικείου Αθηνών απέρριψε την έφεση του θρησκευτικού αντιρρησία συνείδησης, Νικολάου Ξιάρχου, κατά του βουλεύματος του Δικαστικού Συμβουλίου του Ναυτοδικείου Πειραιά, που τον παρέπεμψε σε δίκη με την κατηγορία της λιποταξίας για δεύτερη φορά. Ο Νικόλαος Ξιάρχος ήταν επαγγελματίας στρατιωτικός και έγινε αντιρρησίας συνείδησης αφού βαπτίστηκε Χριστιανός Μάρτυρας του Ιεχωβά.

Υπερασπιστές των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Ανησυχίες υπήρξαν σχετικά με την ποινική δίωξη και τη δίκη υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τον Ιανουάριο, που κατηγορήθηκαν για ψευδείς κατηγορίες και συκοφαντική δυσφήμηση εναντίον του Κωνσταντίνου Πλεύρη, συγγραφέα του βιβλίου «Εβραίοι – Όλη η Αλήθεια». Η δίκη αναβλήθηκε μέχρι το 2012.

Επισκέψεις/εκθέσεις της Διεθνούς Αμνηστίας

• Εκπρόσωποι της Διεθνούς Αμνηστίας επισκέφθηκαν την Ελλάδα τον Μάιο.

• Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αναγνωρίζει τα δικαιώματα των αιτούντων άσυλο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. (EUR 03/001/2011)

• Ελλάδα: Κριτική στο νομοσχέδιο για το άσυλο, την κράτηση μεταναστών και την επιστροφή υπηκόων τρίτων χωρών (EUR 25/002/2011)

• Η Ελλάδα πρέπει να διορθώσει αμέσως τις άθλιες συνθήκες κράτησης (EUR 25/006/2011)

• Ελλάδα: Καταγγελίες για καταπατήσεις στην αστυνόμευση της διαδήλωσης της 11ης Μαΐου 2011 (EUR 25/008/2011)

• Ελλάδα: Ενημέρωση στην Επιτροπή του ΟΗΕ κατά των Βασανιστηρίων (EUR 25/011/2011)”.

Δείτε εδώ όλη την έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας
Πηγή: alterthess.gr