Μαρινάκης: Στόχος είναι τα τεκμήρια των ελεύθερων επαγγελματιών να μην είναι για πάντα

Συνέντευξη του υφυπουργού παρά τω πρωθυπουργώ και κυβερνητικού εκπροσώπου Παύλου Μαρινάκη στο podcast «Vavel» με τον Νίκο Φιλιππίδη

Ν. Φιλιππίδης
Καλημέρα, καλησπέρα και καλό σας βράδυ. Στο νέο επεισόδιο του podcast «Βαβέλ» θα μιλήσουμε για οικονομία και πολιτική, για την εκπροσώπηση μιας κυβέρνησης, για το πώς λαμβάνονται οι αποφάσεις, τους μύθους και τις αλήθειες της οικονομικής πολιτικής, τη φορολογία, τις αμοιβές, το ιδιωτικό χρέος, το δημογραφικό και τις επενδύσεις. Όλα αυτά με τη βοήθεια όχι ενός οποιουδήποτε καλεσμένου, αλλά συνομιλώντας με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο και υφυπουργό παρά τω πρωθυπουργώ, Παύλο Μαρινάκη. Καλή σας ακρόαση.
Καλώς ήρθατε, εκπρόσωπε.

Π. Μαρινάκης
Ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση.

Ν. Φιλιππίδης
Είναι τόσο δύσκολη όσο φαίνεται η θέση που έχετε αναλάβει;

Π. Μαρινάκης
Έχω πάρει μία απόφαση να μην μεμψιμοιρώ για κάτι το οποίο θεωρώ ότι σίγουρα είναι απαιτητικό, σίγουρα έχει πάρα πολλή πίεση και κάποια πράγματα τα οποία αν δεν τα βιώσεις δεν μπορείς να τα καταλάβεις, αλλά επειδή από τότε που πήρα το πτυχίο μου δουλεύω, ξέρω δηλαδή τι σημαίνει για έναν άνθρωπο να βάζει πολύ νωρίς το ξυπνητήρι και να κάνει μία τέτοια δουλειά, όπως είναι η δικηγορία και άλλες πολύ πιο σκληρές δουλειές από αυτή που έκανα εγώ. Σίγουρα αυτή η δουλειά που κάνω τώρα ως προς το άγχος, την πίεση, την ένταση, το απρόβλεπτο δεν συγκρίνεται με καμία άλλη που έχω κάνει στο παρελθόν, αλλά επειδή υπάρχουν παιδιά της γενιάς μου και πολύ πιο νέα παιδιά από μένα που αντιμετωπίζουν πολύ μεγαλύτερες δυσκολίες είναι αυτό που λέμε, δεν θα κλαιγόμαστε κιόλας και στην τελική επιλογή μας είναι άρα θα υποστούμε και τα αρνητικά.

Ν. Φιλιππίδης
Ξέρετε τα πάντα; Πρέπει να ξέρετε τα πάντα;

Π. Μαρινάκης
Όχι, έχει πολύ μεγάλη σημασία, όταν δεν ξέρεις κάτι να επιφυλάσσεσαι για να απαντήσεις. Σίγουρα όσα παραπάνω πράγματα μαθαίνεις, διαβάζεις, ψάχνεις τόσο πιο καλός είσαι στον ρόλο σου. Η ιδιαιτερότητα αυτού του ρόλου είναι ότι δεν έχεις ένα αντικείμενο το οποίο έχεις υποχρέωση να το μάθεις σε βάθος. Πρέπει να γνωρίζεις αρκετά έως πολλά πράγματα για πολλά διαφορετικά αντικείμενα και το κυριότερο να προσαρμόζεσαι στην επικαιρότητα. Μπορεί να περιμένεις ότι θα κάνεις μία συζήτηση για την οικονομία, για τα εισοδήματα των πολιτών, για την ανεργία, για την παιδεία, για την υγεία, αλλά μία ώρα πριν να προκύψει κάτι πάρα πολύ σημαντικό και εκεί πρέπει να είσαι έτοιμος, να έχεις την καλύτερη δυνατή εικόνα για να δώσεις και τις καλύτερες δυνατές απαντήσεις.

Ν. Φιλιππίδης
Ναι, αλλά υπάρχει ένας περιορισμός. Υπάρχει υφυπουργός, υπουργός ο οποίος μπορεί να μιλάει για τον τομέα του με μία σχετική άνεση. Εσείς, όλα εξαρτώνται από τη σχέση σας με τον πρωθυπουργό, από τη συνεργασία με τον πρωθυπουργό. Πώς είναι αυτή η σχέση;

Π. Μαρινάκης
Εγώ μέχρι να μπω στο Μέγαρο Μαξίμου και να αναλάβω κυβερνητικός εκπρόσωπος και αργότερα υφυπουργός στον πρωθυπουργό είχα δει τον Κυριάκο Μητσοτάκη ως πρόεδρο και πρωθυπουργό ως γραμματέας του κόμματος. Είχα δει έναν άνθρωπο ο οποίος δουλεύει πάρα πολλές ώρες, θέλει να είναι κοντά στον κόσμο, έχει μάθει να προσαρμόζεται στην πραγματικότητα και να ακούει και τους πολίτες στον δρόμο και τους συνεργάτες του, αλλά δεν είχα αυτή την καθημερινή τριβή. Όταν είδα τον πρωθυπουργό από κοντά κατάλαβα ότι αυτό το οποίο έχει ως χαρακτηριστικό, δηλαδή να μην αφήνει τίποτα στην τύχη του, να ασχολείται και με την επικαιρότητα και με την κριτική η οποία γίνεται, που σημαίνει ότι κάποιες φορές μπορεί να πρέπει να αλλάξουμε πράγματα στην πολιτική μας, αυτό είναι το μεγαλύτερο εφόδιο που μπορεί να έχει ένας κυβερνητικός εκπρόσωπος. Δηλαδή να είναι συνεργάτης ενός πρωθυπουργού που δεν είναι αφ’ υψηλού σε τίποτα. Είναι δεδομένο ότι όταν βγαίνεις και λες κάτι εκ μέρους του πρωθυπουργού και εκ μέρους κάποιων συγκεκριμένων υπουργείων, έχει πολύ μεγάλη αξία αυτό που λες να είναι σίγουρο, αυτό που λες να μην εκπροσωπεί ή αντιπροσωπεύει μόνο τον εαυτό σου. Γι’ αυτό και η επικοινωνία, η πληροφορία έχει πάρα πολύ μεγάλη αξία.

Ν. Φιλιππίδης
Υπάρχει μερικές φορές το όριο μεταξύ του «έτσι ακριβώς είναι» και του «έτσι ακριβώς μας βολεύει» και αυτό σε πολλές περιπτώσεις είναι δυσδιάκριτο. Εσείς πώς το χειρίζεστε;

Π. Μαρινάκης
Η αλήθεια σώζει, λέω εγώ. Είναι αρκετές οι φορές που αυτό το οποίο μας βολεύει δεν είναι η πραγματικότητα. Είναι καλύτερο να το παραδεχτούμε, σίγουρα να φωτίσουμε κάποιες πτυχές οι οποίες δείχνουν έστω και κάποιες χαραμάδες αισιοδοξίας σε κάποια ζητήματα. Να πω ένα παράδειγμα, για να μην μιλάμε αόριστα στους ανθρώπους που μας ακούνε, αν βγει κάποιος και αρνηθεί ότι είναι αυξημένο το κόστος ζωής και στην Ελλάδα και σχεδόν σε ολόκληρο τον κόσμο, απλά θα σταματήσει αυτός που τον ακούει να τον ακούει, θα αλλάξει κανάλι, θα αλλάξει σταθμό στο ραδιόφωνο, θα πάει στο επόμενο site, θα προχωρήσει παρακάτω. Από την άλλη, όταν προσπαθείς να κάνεις κάποια πράγματα, να αυξήσεις τους μισθούς, να βάλεις κάποια πρόστιμα, σε σχέση με άλλες χώρες να έχεις μία καλύτερη αντιμετώπιση του φαινομένου, τότε ναι, είναι καθήκον σου να το πεις και γιατί πρέπει να διαφημίζεις τη δουλειά σου με επιχειρήματα και γιατί η ισοπέδωση έχει πολύ άσχημες συνέπειες. Εγώ αυτό που προσπαθώ να κάνω είναι έχοντας υπάρξει περισσότερο ακροατής είτε σε επίπεδο κομματικού στελέχους σε μια ομιλία είτε σε επίπεδο τηλεθεατή, να θυμηθώ τι με ενοχλούσε και να μην -προσπαθώ τουλάχιστον- το κάνω. Δηλαδή ανθρώπους οι οποίοι μιλάνε 10 λεπτά χωρίς να λένε τίποτα, που μιλάνε ξύλινα, που τα βλέπουν όλα ή μαύρο ή άσπρο. Αυτό προσπαθώ να το αποφύγω. Κάποιες φορές τα καταφέρνω περισσότερο. Ο κόσμος θα το κρίνει.

Ν. Φιλιππίδης
Το δικό σας background είναι, είστε δικηγόρος και ήσασταν και πρόεδρος της νεολαίας, πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ, σωστά; Αυτό όλο βοήθησε;

Π. Μαρινάκης
Η δικηγορία, ειδικά η δική μου ειδίκευση που έχει να κάνει με το ποινικό δίκαιο, έχει βοηθήσει κυρίως στον τωρινό μου ρόλο, του κυβερνητικού εκπρόσωπου, γιατί από τότε που πήρα το πτυχίο μου, είτε ως ασκούμενος ήμουν κοντά σε μεγάλους δικηγόρους, είτε έβλεπα υποθέσεις που προηγούνταν των υποθέσεων που είχε το γραφείο το οποίο δούλευα τα γραφεία, τα οποία δούλευα. Ως προς το θέμα της νεολαίας, αυτό έχει βοηθήσει γιατί ήταν και αυτό ένα πολύ μεγάλο σχολείο, με τα πολλά καλά που είχε και τα πολλά άσχημα τα οποία είχε. Το είπα και πρόσφατα, στα 50 χρόνια της ΟΝΝΕΔ, μία νεολαία με τις πολλές παθογένειες που έχει, όπως και ένα κόμμα έχει παθογένειες, όπως και ένας ζωντανός οργανισμός, ένα σύνολο ανθρώπων, δεν έχει μόνο θετικά. Εμένα τουλάχιστον μου έδωσε τη δυνατότητα, ένα παιδί από την Πάτρα, από ένα δημόσιο σχολείο και ένα δημόσιο πανεπιστήμιο, μέσα από την πορεία μου, μέσα από τη δράση μου, μέσα από την επαγγελματική μου σταδιοδρομία να βρεθώ μετά από κάποια χρόνια να είμαι συνεργάτης του πρωθυπουργού. Αυτό είναι κάτι το οποίο δεν πρέπει να το υποτιμούμε, γιατί υπάρχουν και παιδιά και σε πολύ απομακρυσμένες περιοχές από αυτή που μεγάλωσα εγώ, που δεν είναι δεδομένο ότι θα έχουν ευκαιρίες στη ζωή τους, είτε πολιτικά, είτε επαγγελματικά.

Ν. Φιλιππίδης
Ένα πρακτικό κομμάτι, μου φαίνεται λίγο δύσκολο, δηλαδή παρατηρώντας απ’ έξω τη δουλειά την οποία κάνετε τώρα, η προετοιμασία του briefing πρέπει να είναι η πιο δύσκολη, γιατί πρέπει να υποθέσετε τα ερωτήματα που θα τεθούν, να υπάρχουν οι κατάλληλες απαντήσεις, γιατί η αλήθεια είναι και αυτό που λέγαμε παλιά, το «ουδέν σχόλιον» πλέον δεν υπάρχει.

Π. Μαρινάκης
Η αλήθεια είναι ότι αν δει κανείς συγκριτικά τις ενημερώσεις των πολιτικών συντακτών, τα περιβόητα briefing του τώρα με το παρελθόν, τα «δεν απαντώ» ή «δεν σχολιάζω» είναι όλο και λιγότερα, γιατί πλέον ο κόσμος δεν το δέχεται αυτό και το καταλαβαίνω απόλυτα γιατί δεν το δέχεται. Και στο τέλος της ημέρας από εμάς περιμένει ο κόσμος απαντήσεις, χωρίς να σημαίνει ότι τα ξέρουμε όλα. Εγώ αυτό το οποίο προσπαθώ να κάνω με τους συνεργάτες μου και με την πολύτιμη υποστήριξη και των συνεργατών του πρωθυπουργού, πολλές φορές με τον ίδιο τον πρωθυπουργό, να συμμετέχει σε συσκέψεις προετοιμασίας για το τι θα πει η κυβέρνηση, μέσα απ’ τις πολιτικές που εφαρμόζουμε είναι σαν να έχουμε, όχι κάθε μέρα, κάθε 2 – 3 ώρες briefing. Γιατί το λέω αυτό; Γιατί υπάρχει η παραδοσιακή ενημέρωση Δευτέρα και Πέμπτη, που εκεί είναι πάρα πολύ απλό τι γίνεται, διάβασμα κάθε σημειώματος από τα υπουργεία, τηλέφωνα με τους υπουργούς, με τις υπηρεσίες που μπορεί να υπάρχει ένα ζήτημα που έχει προκύψει και η κυβέρνηση πρέπει να απαντήσει. Αλλά ένα briefing είναι και μια συνέντευξη σε ένα κανάλι το πρωί είναι και μία ραδιοφωνική συνέντευξη ή για παράδειγμα, είναι μία σειρά από τηλέφωνα από δημοσιογράφους που περιμένουν απαντήσεις για το δελτίο, για το τι θα πει η κυβέρνηση σε κάτι που την κατηγορεί η αντιπολίτευση ή κάτι έχει συμβεί. Αυτό λοιπόν που πρέπει να καταλάβεις, όταν έχεις αυτή τη θέση, εσύ ή συνεργάτες σου, το γραφείο τύπου, γιατί είναι ένα σύνολο ανθρώπων που κάνουμε αυτή τη δουλειά, είναι ότι δεν υπάρχει ωράριο. Υπάρχουν πιο ήσυχες μέρες, υπάρχουν και πιο δύσκολες ημέρες. Είναι αυτό που σου είπα στην αρχή, ότι στη ζωή πρέπει να καταλάβουμε ότι όλα είναι ένα νόμισμα που έχει δύο όψεις. Υπάρχουν τα θετικά και δόξα τω Θεώ, υπάρχουν πολλά θετικά και είμαι ευγνώμων για τα θετικά. Υπάρχει όμως και η άλλη όψη, που έχει τις δυσκολίες.

Ν. Φιλιππίδης
Στα θέματα της οικονομίας η δική σας προσέγγισης, τώρα 1,5 χρόνο ως εκπρόσωπος, ποια είναι; Γιατί απ’τη μία υπάρχει το φιλολαϊκό, που λέει, «ακρίβεια», «Θέλω καλύτερους μισθούς». Από την άλλη, υπάρχει ανάπτυξη, επιχειρήσεις οι οποίες ενδεχομένως δεν θέλουν να τα δώσουν όλα αυτά. Υπάρχουν πολλές αντικρουόμενες ομάδες και αντικρουόμενα συμφέροντα.

Π. Μαρινάκης
Είναι βιωματική, η προσέγγιση μου και έχει τρεις υποκατηγορίες βιωμάτων, που μέσα από την ωρίμανση της ηλικίας και τις δυσκολίες τις επαγγελματικές, είναι τρεις βασικές μου αρχές. Η πρώτη έχει να κάνει από την καταγωγή μου. Όπως σου είπα, γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Πάτρα, οπότε μεγάλωσα σε μία πόλη η οποία έζησε το «μεγαλείο» της δεκαετίας του ’80, το μεγαλείο εντός εισαγωγικών, του να ζούμε δηλαδή πάνω από τις δυνάμεις μας. Οπότε το πρώτο πράγμα το οποίο απεχθάνομαι είναι ο μαξιμαλισμός ο οποίος γιγαντώθηκε στην Ελλάδα τη δεκαετία του ‘80 από το ΠΑΣΟΚ. Δεν σημαίνει ότι δεν το υπηρέτησαν και άλλα κόμματα στη συνέχεια και δεν έπεσαν και άλλοι στον πειρασμό να πουν, αφού η κυβέρνηση δίνει 10, εγώ θα πω 15 και 20. Αυτό είναι το ένα το οποίο απεχθάνομαι, το απεχθάνεται ο πρωθυπουργός και θεωρώ ότι κάπου στην «περήφανη διαπραγμάτευση» του ΣΥΡΙΖΑ και στην «ένδοξη διακυβέρνηση» όλα αυτά εντός πολλών εισαγωγικών του 15 – 19, εγώ δεν θα πω, γκρεμίστηκε, γιατί το βλέπουμε ακόμα και υφίσταται, αλλά έχασε τη δυναμική του. Το δεύτερο το οποίο έχω στο μυαλό μου είναι κάποια στιγμή αυτή η χώρα και ευτυχώς βλέπω ότι αρχίζουμε και το κάνουμε εμείς ως κυβέρνηση και θέλω να το κάνουμε και περισσότερο, πρέπει να ασχοληθούμε με αυτό που λέμε, πράσινα δάνεια, με αυτό που λέμε συνεπείς. Πολύ σημαντικό να ασχοληθείς με τα κόκκινα δάνεια και έχουμε περάσει και πολύ σημαντικά νομοθετήματα, αλλά γνώμη μου και είναι και από αυτά τα οποία θα προσπαθήσω και αύριο, μεθαύριο και ως υποψήφιος, το μεγαλύτερο ζήτημα είναι να στηρίξουμε τους ανθρώπους οι οποίοι κατάφεραν οριακά -και δεν είναι ότι τους περισσεύουν τα λεφτά από τα παντζάκια- να μην κοκκινίσουν τα δάνειά τους, στηρίζοντας παράλληλα και αυτούς που έχουν κόκκινα δάνεια, για να μην παρεξηγηθώ και με το υστέρημα των χρημάτων τους, πολλές δυσκολίες μεγάλωσαν παιδιά, πλήρωσαν το δάνειο τους, πλήρωσαν τις ασφαλιστικές τους εισφορές. Για αυτό και τι κάνεις σε αυτούς τους ανθρώπους; Όσο μπορείς μειώνεις τους φόρους. Δόξα τω Θεώ, έχω να σας παρουσιάσω πολλές μειώσεις φόρων, χρειάζονται και περισσότερες, για να σας προλάβω. Και το τρίτο έχει να κάνει με το βίωμα που είχα ως νέος άνθρωπος και έχει να κάνει με τις καλύτερες δουλειές. Η βασική συζήτηση κάθε παρέας, ειδικά από το 2010 μέχρι και πολλά χρόνια μετά ήταν, σε ποια χώρα θα μεταναστεύσουμε. Το γεγονός ότι έχουμε δημιουργήσει 500.000 θέσεις εργασίας και αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα συζητάμε, αν θα βρει μία επιχείρηση εργαζόμενο και όχι ένας εργαζόμενος αν θα βρει δουλειά, είναι για μένα, αν όχι η μεγαλύτερη, μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες. Για τη δική μου γενιά είναι σίγουρα η μεγαλύτερη επιτυχία η επιστροφή 350 από τις 650.000 ανθρώπων που έφυγαν στο εξωτερικό. Αυτά τα τρία είναι πράγματα τα οποία τα έχω ζήσει, δηλαδή το πρώτο είναι βιωματικό, από την πόλη που μεγάλωσα. Το δεύτερο έχει να κάνει με τους ανθρώπους οι οποίοι είναι οι άνθρωποι που συναναστρέφομαι σε όλη την Ελλάδα που έχω γυρίσει, αυτό που λέμε, μεσαία τάξη. Οι άνθρωποι οι οποίοι σου λένε, πρέπει να ασχοληθεί κάποιος και με εμάς, θέλουμε λιγότερους φόρους, έχουμε μια μικρομεσαία επιχείρηση, πληρώνουμε μήνας μπαίνει, μήνας βγαίνει, ασχοληθείτε και με εμάς. Και το τρίτο έχει να κάνει με τη γενιά μου και τη μικρότερη γενιά από μένα που δεν ξέρει τι σημαίνει, δουλεύω χωρίς κρίση και τώρα τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει και το βλέπει.

Ν. Φιλιππίδης
Να τα πιάσουμε λίγο ένα – ένα, γιατί η αλήθεια είναι ότι στις εκλογές του 2019 πράγματι την κυβέρνηση και αργότερα στις εκλογές του 2023 την στήριξε η μεσαία τάξη. Είχε δει κάποιες μειώσεις φόρων. Θα έλεγα εγώ ότι περίμενα περισσότερα. Περίμεναν για παράδειγμα, την πρόοδο, την ατομική την οποία κατέγραψαν στην εργασία τους, που βρήκαν μία καλύτερη δουλειά, που αύξησαν τα εισοδήματά τους, ότι θα την επιβράβευε και το κράτος μειώνοντας τη φορολογία εισοδήματος. Αυτή η κλίμακα των μισθωτών, η οποία έχει μαζέψει επί της ουσίας λόγω της αύξησης του κατώτατου μισθού πολλούς ανθρώπους σε ένα στενό εύρος αμοιβών, θα τη βλέπατε;

Π. Μαρινάκης
Να το πάρουμε λίγο από την αρχή και χρησιμοποιώ τώρα ενικό, από την οικειότητα.

Ν. Φιλιππίδης
Ναι ναι. Το podcast αυτό κυρίως μιλάει στον ενικό.

Π. Μαρινάκης
Από την εμπειρία που έχεις η οποία είναι πάρα πολύ μεγάλη, δεν νομίζω ότι υπάρχει μεταπολιτευτικά κυβέρνηση σε μία χώρα η οποία δυστυχώς είχε συνηθίσει τους πολίτες να βάζει φόρους, που να έχει μειώσει ή να έχει καταργήσει περισσότερους φόρους. Αυτό είναι κάτι το οποίο το λέω και διέπει και την πρώτη τετραετία και τη δεύτερη τετραετία, από τον ΕΝΦΙΑ, που κάποιοι άλλοι θα τον καταργούσαν, που έχει μειωθεί αν συνυπολογίσει κάνεις και τα ακίνητα που ασφαλίζονται στο 50% μέχρι και τη νέα κλίμακα για τον φόρο εισοδήματος, την προκαταβολή φόρου, που ουσιαστικά είναι μείωση στο φόρο εισοδήματος, γιατί είναι μία προσαύξηση του φόρου εισοδήματος, μια σειρά από ΦΠΑ, που έχουν μειωθεί, η μονιμοποίηση των μειωμένων ΦΠΑ, που ήταν προσωρινά μειωμένοι.

Ν. Φιλιππίδης
Ναι, βέβαια, ο ΦΠΑ πριν την κρίση ήταν στο 21. Τώρα είναι στο 24 και έχει μείνει ο κανονικός συντελεστής στο 24.

Π. Μαρινάκης
Ναι, αλλά έχουν μειωθεί μία σειρά από προϊόντα, που είχανε μειωθεί με την πανδημία προσωρινά. Εκτός από τον σερβιριζόμενο καφέ, όλα τα υπόλοιπα που προσωρινά μειώσαμε στην πανδημία, κρατήθηκαν στο χαμηλό ΦΠΑ. Την προηγούμενη χρονιά, αυξήθηκε το αφορολόγητο για οικογένειες με παιδιά και το 2025 θα μειωθούν επιπλέον 12 φόροι με δημοσιονομικό ύψος 900 εκατομμύρια ευρώ. Ενδεικτικά λέω, την κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος, το ασφάλιστρο για παιδιά. Για να μην μακρυγορούμε είναι 12 φόροι. Ο στόχος μας και αυτό είναι ο στόχος και των επόμενων ετών, των 2,5 ετών μέχρι τις εκλογές του ‘27 είναι ακόμα περισσότερες μειώσεις φόρων. Εγώ θα πω κάτι, είχαμε συνηθίσει να ακούμε για πάρα πολλά χρόνια «ωραία τα λέει αυτός και ένα από τα 10 που λέει να κάνει εγώ ευχαριστημένος θα είμαι». Αυτό ειδικά ακουγόταν πολύ το ‘15. Εγώ θα πω το ανάποδο. Από τον Κυριάκο Μητσοτάκη να περιμένει ο κόσμος ό,τι λέει το πρόγραμμά μας, το λιγότερο. Αν καταφέρουμε από την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και έχουμε την απόδοση που φαίνεται ότι έχουμε τον πρώτο χρόνο των νέων μέτρων που επιβλήθηκαν να περιμένουν και περισσότερα. Αυτά τα περισσότερα θα απευθυνθούν κατά κανόνα στην στήριξη της μεσαίας τάξης.

Ν. Φιλιππίδης
Η αλήθεια είναι η υπόθεση του περιορισμού της φοροδιαφυγής σας έχει φέρει πολλά νέα μέσα, πολλές δυνατότητες. Το γεγονός ότι συνεχίζετε και διατηρείτε τα τεκμήρια διαβίωσης και έχετε βάλει και τον τεκμαρτό τρόπο φορολόγησης στους ελεύθερους επαγγελματίες, δεν είναι μία ομολογία ότι δεν πιστεύετε σε αυτά τα εργαλεία;

Π. Μαρινάκης
Ως ελεύθερος επαγγελματίας ότι πιο δύσκολο εκλήθην να υπερασπιστώ ως κυβερνητικός εκπρόσωπος ήταν τα τεκμήρια. Από την άλλη, και θέλω να είμαι σαφής σε αυτό, η προσπάθεια που κάνει η κυβέρνηση, ειδικά τη δεύτερη τετραετία για να περιορίσει τη φοροδιαφυγή είναι η πιο έντιμη και η πιο οργανωμένη προσπάθεια, που θυμάμαι εγώ όσο παρακολουθώ τα πράγματα και τα οικονομικά δεδομένα. Ο στόχος, νομίζω ότι το έχει πει ξεκάθαρο ο πρωθυπουργός είναι τα τεκμήρια να μην είναι για πάντα και όσο καταφέρνουμε και μειώνουμε το κενό ΦΠΑ, που χρόνο με το χρόνο φαίνεται ότι μειώνεται, τόσο λιγότερο αναγκαία είναι. Πρέπει να καταλάβουμε κάτι, η κυβέρνηση ψήφισε έναν νόμο και ίσως έχουμε και εμείς την ευθύνη που συμμετείχαμε περισσότερο στη συζήτηση για τα τεκμήρια, και όχι για τα υπόλοιπα που κάναμε. Το φορολογικό νομοσχέδιο είχε μια σειρά από παρεμβάσεις, αν δεν κάνω λάθος, 12 διαφορετικά σημεία παρεμβάσεων, σύνδεση ταμειακών με τα POS, το σύστημα IRIS, ένα διαφορετικό τρόπο ελέγχων, διαφορετικά όρια στη μεταβίβαση ακινήτων ως προς τη χρήση μετρητών, υποχρεωτική, δηλαδή χρήση ηλεκτρονικού χρήματος ή διατραπεζικών συναλλαγών. Όλα αυτά νομίζω ότι φαίνεται ότι αποδίδουν, αποδίδουν χωρίς να έχουμε αυξήσει κανένα φόρο, 800 εκατομμύρια παραπάνω λόγω της χρήσης ηλεκτρονικού χρήματος στα έσοδα του κράτους τα μέτρα αυτά. Γιατί γίνεται αυτό; Αυτό γίνεται για να μπορούμε να μειώσουμε κι άλλο φόρους. Εγώ είμαι ελεύθερος επαγγελματίας. Καταλαβαίνω ότι δεν σημαίνει ότι όσοι δηλώνουν κάτω τεκμήριο είναι φοροφυγάδες και ήταν και λάθος και μια στοχοποίηση που έγινε επικοινωνιακά η οποία προφανώς δεν είχε κάποιο κυβερνητικό στέλεχος στόχο, αλλά κανείς δεν είχε τέτοια πρόθεση. Μπορεί να πέρασε στρεβλά έτσι προς τα έξω. Όμως, να συνεννοηθούμε, δεν μπορεί κάποιος να αμείβεται χαμηλότερα από ότι οι υπάλληλοι του. Δεν μπορεί να έχεις 5 υπαλλήλους με τον κατώτατο μισθό και εσύ να λες στα σοβαρά ότι βγάζεις λιγότερα από τους υπαλλήλους σου. Αυτό νομίζω ότι κανένας δεν μπορεί να το δεχτεί και είχε οδηγήσει σε μία φοβερή στρέβλωση στο κράτος.

Ν. Φιλιππίδης
Να πάμε λίγο, εκπρόσωπε, στο θέμα των αμοιβών, γιατί το θέμα των αμοιβών η αλήθεια είναι βλέπουμε ότι έχουν αυξηθεί. Ωστόσο, τα στοιχεία της ΕΡΓΑΝΗ και της τράπεζες της Ελλάδος δείχνουν ότι αυξάνουν μόνο στα χαμηλά κλιμάκια. Στην εστίαση έχει περάσει σχεδόν το σύνολο των αυξήσεων της τετραετίας. Πάνω από 40% έχουν αυξηθεί οι μισθοί στην εστίαση που είναι οι χαμηλόμισθοι, 440 ήταν εκεί ο μέσος μισθός, πήγε στα 630. Το ερώτημα είναι ότι δεν έχει ανέβει στα υψηλότερα κλιμάκια. Γι αυτό σχεδιάζετε κάτι; Γιατί ωραίοι οι υπολογισμοί για τον κατώτατο μισθό, αλλά τα υπόλοιπα χρειάζονται συλλογικές διαπραγματεύσεις, θέλει άλλα πράγματα η οικονομία για να πάρει μπρος.

Π. Μαρινάκης
Να πούμε κάποια δεδομένα. Το δεδομένο το πρώτο είναι ότι ο μέσος μισθός στην Ελλάδα ήταν 1046, όταν ανέλαβε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, έχει πάει περίπου στα 1300, ίσως και λίγο παραπάνω. Ήταν 1290 στην τελευταία μέτρηση που έγινε, περιμένουμε να δούμε μετά και την παρέλευση πλήρως του 2024 και θα πάει, είναι δέσμευση στα 1500. Πάμε στα επιμέρους, γιατί όπως πολύ σωστά είπες ότι αυτό έχει να κάνει και με τα υπόλοιπα κλιμάκια. Έχει αξία να πούμε ότι στην Ελλάδα το 2019 το 70%, το 69,5 για την ακρίβεια των μισθωτών, των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα αμειβόταν με κάτω από 1.000€. Είναι συγκλονιστικός αριθμός. 7 στους 10 εργαζομένους έπαιρνε κάτω από 1.000€. Αυτός ο αριθμός τώρα από 69,5 έχει πάει στο 51%. Δεν είναι λίγο το 51%.

Ν. Φιλιππίδης
Γιατί έχει μεσολαβήσει και ακρίβεια, πληθωριστική περίοδος. Άρα όλο αυτό, η αύξηση έχει ροκανιστεί.

Π. Μαρινάκης
Αυτό είναι η επόμενη συζήτηση, σίγουρα. Αλλά για να πάμε να δούμε για τους μισθούς.

Ν. Φιλιππίδης
Τους ονομαστικούς.

Π. Μαρινάκης
Τους ονομαστικούς μισθούς. Αντίστοιχα και στις υπόλοιπες κλίμακες υπάρχει αύξηση αυτών που παίρνουν πάνω από 1500 σε σχέση με αυτούς που έπαιρναν μέχρι το ‘19, μικρότερη από ότι μέχρι τα 1.000€, αντίστοιχα πάνω από 2 και 3.000€. Άρα ναι, οι μισθοί ανεβαίνουν και εδώ υπάρχει ένα μεγάλο «αλλά» το οποίο κανένας δεν το κρύβει, όπως είπαμε και νωρίτερα, το ζήτημα του κόστους ζωής. Αν βάλει κανείς λοιπόν πάνω σε μία ζυγαριά την αύξηση των μισθών και την αύξηση του κόστους της ζωής, σίγουρα θα διαπιστώσει ότι οι αυξήσεις αυτές δεν φαίνονται όσο θα έπρεπε να φανούν, αλλά θα διαπιστώσει ότι έχουμε καταφέρει να απορροφήσουμε τις αυξήσεις αυτές και τουλάχιστον σωρευτικά ο πληθωρισμός να είναι μικρότερος από ότι οι αντίστοιχες αυξήσεις. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους, που ενώ εμείς μιλάμε για το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα στην Ευρώπη σε αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, ο κόσμος αυτό δεν το ακούει και σου λέει, «Τι μου λες; Εγώ δεν τα βγάζω πέρα εύκολα». Γιατί είναι η άλλη μισή αλήθεια, που δεν πρέπει να την κρύψουμε. Στο δια ταύτα, εμείς θα συνεχίσουμε σε αυτή την πορεία, δηλαδή κάθε μας προϋπολογισμός να έχει μεγαλύτερες αυξήσεις εισοδημάτων είτε μέσω της αύξησης των μισθών, είτε μέσω του ξεπαγώματος των τριετιών, είτε μέσα από μειώσεις φόρων, που είναι μια έμμεση αύξηση μισθών, από ότι οι αυξήσεις των τιμών και φαίνεται σύμφωνα με τις προβλέψεις -ας μην βιαζόμαστε, αλλά αυτό φαίνεται- μια σταδιακή αποκλιμάκωση των τιμών, αυτές οι αυξήσεις, οι οποίες είναι όλες μόνιμες, να φανούν περισσότερο.

Ν. Φιλιππίδης
Το καταλαβαίνω αυτό που λέτε και σε ένα βαθμό το συμμερίζομαι, αλλά απ’ την άλλη βλέπουμε ένα διεθνές περιβάλλον αρκετά πολύπλοκο. Δηλαδή βλέπουμε πολλές χώρες στην Ευρώπη να έχουν περιοριστικά προγράμματα, να απειλούνται με ύφεση, μεγάλες οικονομίες ευρωπαϊκές, αστάθεια λόγω εκλογών, αμερικανικών και άλλων, γεωπολιτικές αναταράξεις, που η αλήθεια είναι εμείς είμαστε ενδεχομένως σε έναν οικονομικό κύκλο τον οποίο οι άλλοι τον πέρασαν με εντυπωσιακή πρόοδο και οικονομική και αναπτυξιακή και ατομική, ο κάθε ένας. Και εμείς πάμε τώρα να τρέξουμε, να προλάβουμε να αναπτυχθούμε την στιγμή που οι άλλοι από τους οποίους επηρεαζόμαστε, πάνε προς τα κάτω. Δεν θα επηρεαστούμε;

Π. Μαρινάκης
Ζήσαμε τα τελευταία 10 χρόνια δύο πενταετίες, που ήμασταν το εντελώς ανάποδο από αυτό που συνέβαινε στην Ευρώπη. Δηλαδή τα χρόνια που στην Ευρώπη «έβρεχε λεφτά», να το πω έτσι σχηματικά, δηλαδή υπήρχε ανάπτυξη με μέσο όρο 5%. Η Ελλάδα ήταν στο όριο της ύφεσης και αναφέρομαι στα χρόνια του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Στην επόμενη πενταετία, λόγω των πολλών κρίσεων, την στιγμή που η Ευρώπη ήταν στο όριο της ύφεσης με την ανάπτυξη, η Ελλάδα έτρεχε και συνεχίζει και τρέχει με τετραπλάσιους και πενταπλάσιους ρυθμούς ανάπτυξης από την Ευρώπη. Αυτό δεν σημαίνει ότι γίναμε Ευρώπη, γιατί έχουμε πολλά χρόνια ακόμα να έχουμε μεγαλύτερο ρυθμό ανάπτυξης από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο για να καλύψουμε το χάσμα. Η πιο χαρακτηριστική συζήτηση που αν γίνει στο σύνολο της απαντάει στο τι συμβαίνει στην οικονομία είναι το διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών. Τι λέει η αντιπολίτευση; Είμαστε μόνο πάνω από τη Βουλγαρία. Τι δεν λέει η αντιπολίτευση; Ότι τα τελευταία 5 χρόνια το χάσμα αυτό μειώνεται με ρυθμό διπλάσιο από ότι στην Ευρώπη. Προφανώς λοιπόν είναι σαν να έχεις να διανύσεις 1000 μέτρα και να έχεις διανύσει τα 300 – 400.Ήσουν στο μηδέν, έχεις πάει περίπου στη μέση και λίγο παραπάνω, λίγο παρακάτω αναλόγως πως θα το δει κανείς και αναλόγως και ο δείκτης θα δει, αλλά είναι δεδομένο ότι έχεις να διανύσεις και τα υπόλοιπα μέτρα. Αλλά είπες κάτι για τους φόρους σε όλη την Ευρώπη. Αυτό δεν το λέμε για να πούμε, ευτυχώς εμείς είμαστε σε καλύτερη μοίρα, γιατί εμείς θα συνεχίσουμε να μειώνουμε φόρους, αλλά όλο αυτό τι δείχνει; Ότι κάποιοι έπεσαν έξω, ότι κάποιων οι υπολογισμοί, ίσως αυτό που μιλούσαμε και πριν, για να ζει κάποιος πάνω από τις δυνάμεις του, που το βίωσε η Ελλάδα οδήγησαν και οδηγούν σε μια σειρά από αυξήσεις φόρων. Στη Μεγάλη Βρετανία τα δημοσιονομικά μέτρα, αν δεν κάνω λάθος, ξεπερνούν τα 40 δισεκατομμύρια ευρώ, σε λίρες είναι κάπου 46 δισεκατομμύρια λίρες. Αντίστοιχα μέτρα προωθούνται και στη Γαλλία και στην Ιταλία και σε όλη τη βόρεια Ευρώπη. Στην Ελλάδα μειώνονται οι φόροι και αυτό πρέπει να το κρατήσουμε, γιατί πρέπει να δούμε και σε τι κόσμο ασκούνται όλες αυτές οι πολιτικές.

Ν. Φιλιππίδης
Επειδή η αλήθεια είναι αυτό, το είχαμε ζήσει, να παίρνουν μέτρα το 2008 και το 2009 όλες αυτές οι χώρες και εμείς να δηλώνουμε οχυρωμένοι κι επειδή κάποιοι λένε, μήπως ήρθε η ώρα να δούμε ξανά το μείγμα πολιτικής, να ξαναδούμε τη φορολόγηση του κεφαλαίου, να ξαναδούμε τη φορολόγηση των πλουσίων, τη φορολόγηση περιουσίας, επειδή είναι πράγματα που προτείνει και η κυρία Meloni και ο κύριος Macron και η νέα ηγεσία των εργατικών στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Π. Μαρινάκης
Υπάρχουνε διαφορές του τότε με το τώρα. Τότε δεν υπήρχε η διαδικασία της έγκρισης του μεσοπρόθεσμου προγράμματος σταθερότητας. Η Ελλάδα έχει καταθέσει όλα αυτά τα οποία θέλει να κάνει τα επόμενα χρόνια και έχει πάρει δύο πολύ καλές ειδήσεις. Η μία είναι αυτή που είπαμε ότι θα αναπτύσσεται με μεγαλύτερο ρυθμό και τον επόμενο και τον μεθεπόμενο χρόνο. Και η δεύτερη είναι ότι αν συνεχίσει έτσι και με βάση την εφαρμογή του προγράμματος -αυτό είναι δεδομένο- θα φτάσει σε σημείο χρέους ως προς το ΑΕΠ χαμηλότερο και από την Ιταλία. Ήδη έχουμε καταφέρει και έχουμε πετύχει τη μεγαλύτερη μείωση της τελευταίας 15ετίας και παράλληλα τη μεγαλύτερη μείωση της ανεργίας. Άρα πλέον υπάρχει ένας αξιόπιστος μηχανισμός της Ευρώπης, όχι δικός μας, να πεις ότι εμείς δεν είμαστε αντικειμενικοί, που προβλέπει με βάση τα πραγματικά δεδομένα και τους κατατεθειμένους ουσιαστικά προϋπολογισμούς, τα προγράμματα δηλαδή που θα εφαρμοστούν, τι θα συμβεί; Άρα αυτό είναι μία ασφάλεια μεγάλη. Η δεύτερη μεγάλη διαφορά είναι ότι εμείς παίζουμε με ανοιχτά χαρτιά, δηλαδή έχουμε ένα πρόγραμμα, που ψηφιστήκαμε το 2023, έχουμε πει από την αρχή ότι θέλουμε να κριθούμε το 2027 και οι πολίτες ξέρουν χρόνο με τον χρόνο τι θα συμβεί. Ίσως κάποια πράγματα τα κάνουμε πιο γρήγορα, όπως ας πούμε ήρθε πιο γρήγορα το ξεπάγωμα των τριετιών ή η κατάργηση εν συνόλω του τέλους επιτηδεύματος. Αυτά δεν υπήρχαν κάποτε. Να θυμηθούμε ότι όταν έλεγε τότε η Νέα Δημοκρατία επί Κώστα Καραμανλή ότι πρέπει να έχουμε κάποια δημοσιονομικά μέτρα παγώματος των μισθών και των συντάξεων, το ΠΑΣΟΚ έλεγε, «Λεφτά υπάρχουν» και δεν έλεγε μόνο «λεφτά υπάρχουν», ψήφισε μετά από λίγο έναν προϋπολογισμό που αύξανε τις δαπάνες και έδινε στον κόσμο. Η συνέχεια είναι γνωστή. Αυτά λοιπόν τώρα δεν τα ζούμε, ούτε πρόκειται να τα ζήσουμε.

Ν. Φιλιππίδης
Τώρα που λέτε για το θέμα των δαπανών, έχουμε δει τα νέα όρια, τα ευρωπαϊκά και για κάποιο λόγο η κυβέρνηση επέλεξε να πάει στα όρια. Δηλαδή λέει η Ευρώπη ότι μπορείς να ξοδέψεις ως 3,6% παραπάνω δαπάνες το 25 σε σχέση με το 24 και λέει η κυβέρνηση, θα πάω στο 3,6. Αυτό το οριακό δεν σας προβληματίζει; Κάτι να συμβεί, μη βγούμε εκτός και πάμε στη διαδικασία προβολικού ελλείμματος;

Π. Μαρινάκης
Η κυβέρνηση αυτή δεδομένου του γεγονότος ότι η ίδια η Ευρώπη πιστοποιεί ότι μειώνει το χρέος ως προς το ΑΕΠ, προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ 2 αναγκών. Η μία είναι η ανάγκη η χώρα αυτή να μην επιστρέψει ποτέ σε εποχές υπερβολικών ελλειμμάτων χρέους, που είναι και ο βασικός λόγος που «υποθηκεύτηκε» μια σειρά από γενιές που ακολούθησαν και η δική μου και η νεότερη από μένα, η συζήτηση περί φυγής στο εξωτερικό και της ανάγκης ο κόσμος να πάρει ανάσα. Μην ξεχνάμε ότι οι Έλληνες πολίτες δεν ξεκίνησαν να βιώνουν κρίσεις από την πανδημία. Η πανδημία τους βρήκε μετά από μία υπερδεκαετή οικονομική κρίση. Άρα υπάρχει μεγάλη ανάγκη να αναπνεύσει ο κόσμος, υπάρχει μεγάλη ανάγκη, οι νεότερες γενιές να βρούνε μία προοπτική. Άρα εμείς τι θέλουμε να κάνουμε, να αυξήσουμε το εισόδημα με τον μεγαλύτερο δυνατό ρυθμό που μπορούμε χωρίς να κινδυνεύσουν τα δημόσια οικονομικά. Αυτός είναι ο στόχος. Αυτή είναι η άσκηση. Κάθε ευρώ το οποίο έρχεται και είναι αποδεδειγμένο ότι έχει μια σταθερότητα η έλευση του αυτή, δεν είναι πρόσκαιρο, θα κοιτάμε να το επιστρέφουμε με στοχευμένες κινήσεις κυρίως με έμφαση της στήριξης της μεσαίας τάξης.

Ν. Φιλιππίδης
Ένα στοίχημα το οποίο αντιλαμβανόμαστε στο οποίο έχετε βασίσει τις προοπτικές ανάπτυξης της οικονομίας, είναι οι επενδύσεις και αντιλαμβανόμαστε ότι βάζετε έναν στόχο, συνήθως πετυχαίνετε λίγο πιο κάτω ή αρκετά πιο κάτω μερικές χρονιές. Τι σας κάνει αισιόδοξος ότι θα βγουν όλοι οι υπολογισμοί με τους Έλληνες επενδυτές να φαίνεται να έχουν σταματήσει, σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, την προοπτική νέων μικροεπενδύσεων, αγορά ενός νέου μηχανήματος, την επέκταση μιας μονάδας ο οποίοι ενδεχομένως και κάτι να φοβούνται. Το λέω αυτό γιατί υπάρχει αδυναμίες χρόνιες πίστη στο κράτος δικαίου, εννοώ δηλαδή στην πίστη της δικαιοσύνης, στην ταχύτητα απονομής αυτής, ότι υπάρχουν συχνές αλλαγές νόμων. Ακόμα και τώρα ο οικοδομικός κανονισμός που συζητάμε, που χτίζει όλη η χώρα θα κηρυχθεί μετά βεβαιότητος σε αντισυνταγματικό σε λίγες εβδομάδες. Αυτό μπορεί να βοηθήσει το επενδυτικό κλίμα;

Π. Μαρινάκης
Αυτή η συζήτηση έχει δύο σκέλη, το σκέλος της επιτυχίας και το σκέλος του στοιχήματος. Η επιτυχία είναι το γεγονός ότι η Ελλάδα επί των ημερών του Κυριάκου Μητσοτάκη σημείωσε για πολλά χρόνια ρεκόρ άμεσων ξένων επενδύσεων, ρεκόρ εξαγωγών. Αυτό ήταν μία από τις βασικές αιτίες της δημιουργίας των 500.000 θέσεων εργασίας, που αναφέρθηκα προηγουμένως, της μείωσης της ανεργίας στο 9,3%. Ήταν και άλλοι οι παράγοντες, όπως για παράδειγμα η ψηφιοποίηση του κράτους, το γεγονός ότι έχουμε μία σταθερή κυβέρνηση, όλο αυτό δημιούργησε ένα φιλικό περιβάλλον στους επενδυτές και επιχειρήσεις μεγάλωσαν και κάποιες άλλες ήρθαν στην Ελλάδα ή επεκτάθηκαν από το εξωτερικό και στην Ελλάδα. Το στοίχημα είναι να χτίσουμε πάνω σε αυτή την επιτυχία και να πάμε ακόμα ψηλότερα. Για μένα το στοίχημα αυτό περνά μέσα από δύο μεταρρυθμίσεις. Η πρώτη, την είπες, είναι η δικαιοσύνη. Οι μεταρρυθμίσεις οι οποίες έχουν αυτή τη στιγμή ψηφιστεί, αλλά προφανώς θέλουν ένα χρόνο για να τις καταλάβει ο κόσμος, δηλαδή η εφαρμογή τους, ήδη εφαρμόζονται, αλλά όσοι γνωρίζουν τα της δικαιοσύνης καταλαβαίνουν ότι μία μεταρρύθμιση στη δικαιοσύνη δεν έχει εφαρμογή, όπως μπορεί ένα οικονομικό μέτρο την επόμενη μέρα, ο νέος δικαστικός χάρτης, το γεγονός δηλαδή ότι θα μειωθεί ο χρόνος έως και 30 και 40% έκδοσης μιας απόφασης, οι κυρώσεις που έχει κάποιος όταν κάνει καταχρηστικές κινήσεις στη δικαιοσύνη, οι συνέπειες που μπορεί να έχει κάποιος. Άρα το κλίμα ασφάλειας, το οποίο θα καλλιεργηθεί μέσα από την εφαρμογή του νόμου είναι σκέλος μεταρρύθμισης συνολικά για τη δικαιοσύνη και το άλλο έχει να κάνει με μία κουβέντα, που μοιάζει λίγο με αυτή που λέμε για τους συνεπείς. Μιλάμε και πολύ σωστά μιλάμε για τον κατώτατο μισθό. Υπάρχει μία οπτική που είναι η οπτική των ανθρώπων οι οποίοι αμείβονται πολύ χαμηλά και είναι σημαντικό να πάνε και να φτάσουν και να πούμε το ‘27, κάτω από το 950 επί 14 δεν αμείβεται κανένας, γιατί αν βάλεις και τις κρατήσεις, αυτό, αν το κάνεις για το 12 κάπου εκεί μπορεί να φτάσει. Σίγουρα είναι σημαντική και θα το υλοποιήσουμε. Υπάρχει και μια άλλη κουβέντα. Το κόστος των επιχειρήσεων και όταν μιλάμε για επιχειρήσεις δεν αναφερόμαστε μόνο σε κολοσσούς, που και αυτοί δεν χρειάζεται να μιλάμε εκδικητικά, γιατί όσο καλύτερα πηγαίνουν με υγιή τρόπο λειτουργίας, τόσο παραπάνω θα δώσουν στους εργαζομένους τους. Υπάρχουν και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, άρα εδώ έρχεται η κυβέρνηση και λέει το εξής, εγώ σου δίνω ορατότητα. Επειδή είναι πάρα πολύ δύσκολο κάθε χρόνο να αναπροσαρμόζεται μία επιχείρηση έρχεται και υιοθετεί μια ευρωπαϊκή οδηγία και λέει ότι θα πάμε 950 το 27, που και αυτό έχει στοιχεία ορατότητας και από το 28 και μετά θα ξέρεις ότι ο κατώτατος μισθός θα αυξάνεται, άρα ουσιαστικά και κατά κάποιο τρόπο και οι υπόλοιποι μισθοί με βάση τα στοιχεία της παραγωγικότητας της οικονομίας, τα στοιχεία της ανάπτυξης και βέβαια και το κόστος ζωής των πιο αδύναμων. Εδώ κλείνω λέγοντας κάτι, έχουμε ακούσει πολλά για τη φορολόγηση των μεγάλων, του μεγάλου πλούτου, κυρίως από συγκεκριμένους πολιτικούς χώρους. Νομίζω ότι μετά από 50 χρόνια μπορούμε να πούμε ότι αυτό δεν έγινε ποτέ από αυτούς οι οποίοι το διατυμπάνιζαν. Η συγκεκριμένη κυβέρνηση όταν εκρίθη αναγκαίο και με τον σωστό τρόπο το έκανε και για το ρεύμα και σε άλλες περιπτώσεις που έγινε δίκαια με έναν χαρακτήρα έκτακτο τις περισσότερες φορές και σε κάθε περίπτωση οι φοροελαφρύνσεις για τις οποίες μιλήσαμε προηγουμένως, έχουνε μία έμφαση στη στήριξη αυτών που έχουν παραπάνω ανάγκη. Παράδειγμα, το αφορολόγητο για οικογένειες με παιδιά ή οι αυξήσεις των μισθών στους δημοσίους υπαλλήλους είχαν μία στόχευση επίσης στους ανθρώπους οι οποίοι έχουν θέση ευθύνης ή και αυτούς που έχουν οικογένειες με παιδιά. Αυτό είναι κοινωνική πολιτική, κοινωνική πολιτική δεν είναι να λες, ότι εγώ θα κάνω μία πορεία, θα φτιάξω ένα πανό που θα λέω, φορολογείστε τον μεγάλο πλούτο και όταν έχεις τη δυνατότητα να το κάνεις, να κάνεις το αντίθετο.

Ν. Φιλιππίδης
Ναι, θα το κάνατε, για παράδειγμα αναφερθήκατε νωρίτερα στους συνεπείς δανειολήπτες και βλέπουμε ότι οι τράπεζες έχουν πλέον κέρδη, αλλά τα κριτήρια χορηγήσεων είναι εκείνα τα μνημονιακά, αυτά τα οποία τους υποχρέωναν οι εποπτικές αρχές, επειδή ακριβώς είχαν πάρει κρατικό χρήμα. Τώρα φαίνεται ότι ένα μέρος του χρήματος έχει αποπληρωθεί, φαίνεται ότι έχουν πουληθεί και έχουν ιδιωτικοποιηθεί πλήρως. Παρόλα αυτά, τα κριτήρια είναι εκείνα, τα δύσκολα, τα μνημονιακά.

Π. Μαρινάκης
Η αλήθεια είναι ότι όσο η Ελλάδα φαίνεται ότι αρχίζει και μοιάζει και στην οικονομία της με μία κανονική ευρωπαϊκή χώρα, πρέπει να μοιάζει σε όλα. Πράγματι υπήρχαν έκτακτες καταστάσεις, έκτακτες συνθήκες, άρα και έκτακτοι κανόνες. Όσο αρχίζει αυτό και μένει πίσω μας, πρέπει να προσαρμόζεται και το τραπεζικό σύστημα. Έχουν γίνει βέβαια τέτοια βήματα αποκλιμάκωσης, όπως είναι το σύστημα IRIS. Σίγουρα χρειάζονται περισσότερα γενναία βήματα και πιέζει προς αυτή την κατεύθυνση στο μέτρο που μπορεί να παρέμβει η κυβέρνηση, να το πούμε αυτό, και σε ζητήματα των χρεώσεων των πολιτών. Και όταν μιλάμε για κόστος ζωής, δεν είναι μόνο το σούπερ μάρκετ, που φαίνεται ότι αρχίζει και αποκλιμακώνεται. Στο κόστος ζωής και όπως είδαμε στην τελευταία μέτρηση, φαίνεται ότι πλέον δεν έχουμε πρόβλημα τόσο πληθωρισμού τροφίμων που είμαστε πολύ πιο κάτω από την Ευρώπη, αλλά έχουμε πρόβλημα πληθωρισμού, σε σχέση με τις άλλες χώρες, υπηρεσιών. Δηλαδή αρχίζει πλέον και πετυχαίνει μία σειρά από μέτρα το Υπουργείο Ανάπτυξης για την αντιμετώπιση της ακρίβειας.

Ν. Φιλιππίδης
Αυτός δεν είναι εισαγόμενος πληθωρισμός, αυτός είναι δικός μας, εδώ, εσωτερικός των υπηρεσιών.

Π. Μαρινάκης
Είναι μία αλυσίδα καταστάσεων. Σίγουρα συνολικά ο πληθωρισμός είναι εισαγόμενος, γιατί αλλιώς θα μετριούνταν μόνο ο πληθωρισμός της Ελλάδας. Υπάρχουν πράγματα τα οποία δικαιολογούνται και πράγματα που δεν δικαιολογούνται, για αυτό και οργανώνονται όλο και πιο πολύ και με περισσότερο προσωπικό υπηρεσίας ελέγχου. Μιλήσαμε πριν για τους δανειολήπτες. Ο μηχανισμός προστασίας των δανειοληπτών δεν έχει να κάνει μόνο με τους ευάλωτους δανειολήπτες και πλέον τα πρόστιμα, τα οποία μπορεί να επιβάλλει το κράτος κατόπιν καταγγελίας φτάνουν μέχρι τις 500.000€ και σε περιπτώσεις υποτροπής να κλείσει μία εταιρεία. Να σκεφτούμε ότι μέχρι και το 2023 δεν υπήρχε υποχρέωση ενημέρωσης για το υπόλοιπο της οφειλής, για τις δόσεις, για το πώς πρέπει να πληρωθούν, μέχρι πότε πρέπει να πληρωθούν, τι θα συμβεί αν δεν πληρωθούν. Αυτό νομοθετήθηκε μετά τις εκλογές του 23. Να σκεφτεί κανείς ότι μέχρι το 23 δεν ήταν υποχρεωτικό, που νομοθετήθηκε και αυτό, εάν βγει μια απόφαση εξωδικαστικού μηχανισμού να την εφαρμόσει ο άλλος. Αυτά όλα δημιουργούν έναν δείκτη προστασίας. Εγώ δεν λέω ότι έχουν γίνει όλα τέλεια ή ότι δεν πρέπει να γίνουν και άλλα πράγματα, όμως όλα αυτά είναι πράξεις οι οποίες έχουν αρχίσει και αποδίδουν και σίγουρα, θα επιμείνω σε αυτό που είπα στην αρχή, όσο σημαντικό είναι να στηρίξουμε αυτούς οι οποίοι είχανε μια δύσκολη στιγμή στη ζωή τους και δεν μπόρεσαν να ανταποκριθούν σε ένα δάνειο και τους δίνονται και δεύτερες ευκαιρίες να το αποπληρώσουν μέσα από σωστές ρυθμίσεις, τόσο σημαντικό είναι να στηρίξουμε αυτούς που πληρώνουν και αυτούς που πληρώνουν τους στηρίζεις με μειώσεις φόρων και τους στηρίζεις με τη δημιουργία ευκαιριών.

Ν. Φιλιππίδης
Και χρειάζονται και στήριξη και αυτοί οι οποίοι θέλουν τώρα να πάρουν δάνεια οι οποίοι είναι εγκλωβισμένοι σε υψηλά ενοίκια και ενώνουν τα δύο παλαιότερα προβλήματα. Το πρόβλημα του πληθωρισμού και το πρόβλημα της υπερχρέωσης. Γιατί αυτοί οι άνθρωποι αυτή την στιγμή, μειώνεται το διαθέσιμο εισόδημα τους λόγω της στέγης, είναι πανάκριβη.

Π. Μαρινάκης
Εμείς προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε το στεγαστικό με πρωτοβουλίες οι οποίες δεν είναι μόνο πρωτοβουλίες αύξησης των επιδομάτων. Και αυτό έχει την σημασία του, ειδικά στους φοιτητές που αυξήθηκε με δύο κύκλους αυξήσεων και φτάνει μέχρι τις δυόμισι χιλιάδες ευρώ σε αυτούς που συγκατοικούν, το αντίστοιχο επίδομα που δίνεται το επίδομα ενοικίου. Αλλά το κάνουμε και με προγράμματα τα οποία ουσιαστικά στοχεύουν είτε στο να επιδοτηθούν νέα ζευγάρια μέχρι 50 ετών πλέον, με το πρόγραμμα «Σπίτι μου ΙΙ», 10.000 βρήκαν σπίτι με το Ι, άλλα 20.000 με το Σπίτι μου ΙΙ, αλλά και με μια σειρά από φοροαπαλλαγές -αυτή είναι η λέξη κλειδί- για να πέσουν περισσότερα ακίνητα στην αγορά, είτε κλειστά σπίτια τα οποία θα ανακοιντούν, είτε σπίτια που είναι σε μακροχρόνια μίσθωση να πάνε σε βραχυχρόνια μίσθωση. Επειδή στην Ελλάδα έχουμε πολύ μεγάλο ποσοστό ιδιοκατοίκησης έχει πολύ μεγάλη αξία η στεγαστική πολιτική να έχει και έμφαση και σε αυτούς οι οποίοι θέλουν να μισθώσουν ένα σπίτι. Δηλαδή είναι μία πολιτική που θέλουμε να αποδώσει εντός 2 – 3 ετών, δεν είναι πολύ μακροπρόθεσμη πολιτική. Είναι τεράστιο το ζήτημα των κλειστών σπιτιών. Είναι πιο σημαντικό να ανοίξουν κλειστά σπίτια από το να μετατραπούν βραχυχρόνιες μισθώσεις σε μακροχρόνιες μισθώσεις, ίσως και η στοχοποίηση των βραχυχρόνιων μισθώσεων είναι λίγο άδικη, δεν είναι τόσο πολλά όσο νομίζουμε, αλλά τα κλειστά σπίτια είναι πάρα πολλά. Ο βασικός λόγος που είναι κλειστά είναι γιατί ο κόσμος δεν έχει λεφτά να τα ανακαινίσει, χάνει έτσι λεφτά με το να τα εκμισθώσει και αυτό για μένα είναι μία από τις βασικές πτυχές και δεν είναι μόνο το πρόγραμμα αυτό, είναι και το πρόγραμμα «Ανακαινίζω το σπίτι μου» που τρέχει παράλληλα στο Ταμείο Ανάκαμψης, το ανακοίνωσε ο Νίκος Παπαθανάσης, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, σε μία κοινή συνέντευξη τύπου που είχαμε, παράλληλα με το πρόγραμμα Σπίτι μου ΙΙ.

Ν. Φιλιππίδης
Τελευταία προσωπική ερώτηση, σας βλέπω τακτικά τελευταία στα βόρεια. Σημαίνει ότι θα πολιτευτείτε στα βόρεια της Αττικης;

Π. Μαρινάκης
Θα πολιτευτώ, όπου αποφασίσει ο πρωθυπουργός. Είναι κάτι που δεν μπορώ να το ανακοινώσω εγώ, είναι απόφαση του προέδρου της Νέας Δημοκρατίας και πρωθυπουργού της χώρας, του Κυριάκου Μητσοτάκη. Είναι δεδομένο ότι έχω μάθει, παίρνοντας και το παράδειγμα από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, τον Κυριάκο Μητσοτάκη ότι στο τέλος σήμερα πρέπει να καταλήγουμε στην κρίση των πολιτών. Όποια θέση έχω αναλάβει και ήταν εκτός από την κυβερνητική είτε του Προέδρου της. ΟΝΝΕΔ- ήταν μετά την σύμφωνη γνώμη σχεδόν του συνόλου των συνέδρων. Γραμματέας εξελέγην μετά από πρόταση του πρωθυπουργού. Πρέπει να καταλήγουμε στους πολίτες. Είναι δεδομένο λοιπόν ότι θέλω να πολιτευτώ, εντός Αττικής. Περιμένω και εγώ την ανακοίνωση του προέδρου όταν έρθει η ώρα της.

Ν. Φιλιππίδης
Τώρα τελευταία ερώτηση, ποιος τομέας ευθύνης σας ενδιαφέρει περισσότερο, βλέπετε ότι έχετε προσωπική κλίση; Τώρα τους έχετε γνωρίσει όλους αναγκαστικά λόγω αρμοδιοτήτων.

Π. Μαρινάκης
Αυτό είναι κάτι το οποίο δεν θα μπορούσα να δώσω μία εύκολη απάντηση. Σίγουρα αυτό το οποίο με ενδιαφέρει περισσότερο να υποστηρίξω ως και ένας νεότερος στην πολιτική, είναι μία σειρά από τομείς ευθύνης, οι οποίοι βοηθάνε στο να γίνει καλύτερη ζωή των πολιτών. Δηλαδή χρειαζόμαστε περισσότερα προγράμματα, όπως αυτά τα οποία βλέπουμε να γίνονται τα τελευταία χρόνια στα σχολεία, χρειαζόμαστε μη κρατικά πανεπιστήμια, χρειαζόμαστε στήριξη της οικογένειας, του στεγαστικού. Όλα αυτά τα οποία έχουν να κάνουν με μια καλύτερη ζωή και δεν είναι μόνο αμιγώς οικονομικά ζητήματα και έχουν να κάνουν με πολλούς τομείς είναι για μένα οι απόλυτες προτεραιότητες, γιατί προέρχομαι από μία μεσαία οικογένεια, από έναν κύκλο ανθρώπων που ανήκει στη μεσαία τάξη και αυτό είναι που θέλω να υπηρετήσω και ως πολιτικός.

Ν. Φιλιππίδης
Ευχαριστώ, Παύλο.
Π. Μαρινάκης
Εγώ ευχαριστώ.