Σεισμός Τουρκίας-Συρίας 6 Φεβρουαρίου 2023: Ένας χρόνος μετά

του Ευθύμη Λέκκα

Κατά τις πρώτες πρωινές ώρες της 6ης Φεβρουαρίου 2023 στο Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης & Πολιτικής Προστασίας η ανησυχία ήταν έκδηλη λόγω της εξελισσόμενης σφοδρής κακοκαιρίας στην Κεντρική Ελλάδα και την Αττική. Πολλά μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου, Γενικοί Γραμματείς, Επιχειρησιακά Στελέχη παρακολουθούσαμε την εξέλιξη των καιρικών φαινομένων.

Και ξαφνικά, το ενδιαφέρον αποσπάται από ένα μεγάλο σεισμό 7.8R στην νότια Τουρκία και τη Συρία. Οι πρώτες πληροφορίες ήταν λιγοστές, όπως συμβαίνει και σε αντίστοιχες μεγάλης κλίμακας καταστροφές λόγω της κατάρρευσης των συστημάτων και λόγω της αποκοπής των επικοινωνιών.

Όμως, το γεωδυναμικό – σεισμοτεκτονικό πλαίσιο, οι χωροταξικές συνθήκες, η τρωτότητα των υποδομών συνηγορούσαν για μία εξαιρετικά μεγάλη καταστροφή, για την οποία όμως δεν υπήρχαν περαιτέρω στοιχεία.

Η πλάκα της Αραβίας κινούμενη προς τα βόρεια κατά περίπου 8 μέτρα μέσω μεγάλων ρηγμάτων διεμβόλισε την καρδιά της Τουρκικής πλάκας μη αφήνοντας κανένα περιθώριο σε ανθρώπους, δομές, κατασκευές και υποδομές να αντιδράσουν. Το ίδιο ρήγμα 6 ώρες αργότερα δίνει και έναν ακόμα επίσης μεγάλο σεισμό 7.6R στα βόρεια στην περιοχή της Malatya.
Μέσα από την συνεκτίμηση δεκάδων γεωδυναμικών παραμέτρων και τις πολύ λίγες πληροφορίες των πρώτων ωρών προέκυψε ότι είχαμε να αντιμετωπίσουμε μία μεγάλης κλίμακας καταστροφή με δεκάδες χιλιάδες νεκρών και εκατοντάδες χιλιάδες καταρρεύσεις.

Τα ανακλαστικά στο ΕΣΚΕΔΗΚ ήταν άμεσα, όπως καταλυτική ήταν και η εντολή του Πρωθυπουργού γύρω στις 07:00 το πρωί της Δευτέρας 6 Φεβρουαρίου για την άμεση αποστολή Ελληνικής Βοήθειας, η οποία υλοποιήθηκε λίγες ώρες μετά.

Είναι απαραίτητο να αναφερθώ στο τεράστιο έργο της Ελληνικής Αποστολής στην Τουρκία (ΟΑΣΠ, ΕΜΑΚ, ΕΚΑΒ). Κάτω από εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες και με μηδενική ασφάλεια για τις επόμενες δέκα μέρες μέσα σε μία εξ’ ολοκλήρου κατεστραμμένη περιοχή, όση σχεδόν το 1/3 της Ελλάδας και με συνεχή χιονόπτωση και θερμοκρασίες στο -10ο C κατόρθωσε να παράσχει ένα σημαντικό διασωστικό, ανθρωπιστικό, επιχειρησιακό, κοινωνικό και επιστημονικό έργο. Η αντοχή, η ανθεκτικότητα, η επαγγελματική αφοσίωση και η αποτελεσματικότητα των ανδρών της ΕΜΑΚ και του ΕΚΑΒ κάτω από τεράστια ψυχολογική κατάπτωση λόγω των χιλιάδων απωλειών και των απεγνωσμένων εκκλήσεων των επιζώντων και της πλήρους κατάρρευσης, ήταν παροιμιώδης.

Πέρα όμως απ’ το τεράστιο έργο της Ελληνικής αποστολής στην Τουρκία, το πιο σημαντικό Εθνικό όφελος ήταν η αλλαγή της στάσης της Τουρκίας. Το “θα έρθουμε ένα βράδυ στα ελληνικά νησιά για να σας καταλάβουμε”, έγινε “ήρθαν ένα πρωί για να μας σώσουν”. Αυτό αποτελεί ίσως και την πιο αντιπροσωπευτική φράση για την αλλαγή των σχέσεων των δύο χωρών. Μία αλλαγή η οποία όμως τώρα αποτιμάται και δεν εντάσσεται στην συνηθισμένη και ευκαιριακή “Διπλωματία των Σεισμών”, που συνήθως έχει βραχυπρόθεσμο χαρακτήρα, αλλά τουλάχιστον μία περισσότερο μόνιμη κατάσταση.

Το ψυχροπολεμικό κλίμα των τελευταίων χρόνων μετατράπηκε σε μία ήρεμη περίοδο στην οποία διαφαίνονται δράσεις συνεργασίας και συνύπαρξης.

Μέσα από μία μεγάλης κλίμακας φυσική καταστροφή και μία εξαιρετικά επιτυχημένη αποστολή, διαγράφονται νέες προοπτικές στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις.