Από τη Δευτέρα το «Καλάθι της Σαρακοστής»

Αλλαγές στο καλάθι του νοικοκυριού και στα ταμπελάκια με τις τιμές

Συνέντευξη Τύπου στο υπουργείο Ανάπτυξης & Επενδύσεων

Συνέντευξη Τύπου για την ανακοίνωση της προσθήκης των νέων κατηγοριών στο «Καλάθι του Νοικοκυριού» και της επιβολής προστίμων σε αλυσίδες σούπερ μάρκετ για αισχροκέρδεια κατόπιν ελέγχων της ΔΙΜΕΑ παραχώρησαν σήμερα, ο Υπουργός Ανάπτυξης & Επενδύσεων, κ. Άδωνις Γεωργιάδης, ο Αναπληρωτής Υπουργός, κ. Νίκος Παπαθανάσης, ο Γενικός Γραμματέας Εμπορίου & Προστασίας του Καταναλωτή, κ. Σωτήρης Αναγνωστόπουλος, ο Διοικητής της Διϋπηρεσιακής Μονάδας Ελέγχου της Αγοράς (ΔΙΜΕΑ), κ. Χαράλαμπος Μελισσινός και ο CEO της Warply και υπεύθυνος της πλατφόρμας e-katanalotis, κ. Γιάννης Δοξαράς.

Παρατίθενται οι εισαγωγικές τοποθετήσεις του Υπουργού και του Αναπληρωτή Υπουργού.

Άδωνις Γεωργιάδης, Υπουργός Ανάπτυξης & Επενδύσεων:

«Ξεκινώ με την ανακοίνωση των προστίμων που υπέγραψα πριν από λίγη ώρα κατόπιν της εισηγήσεως της υπηρεσίας ΔΙΜΕΑ αφού ολοκληρώθηκε μια σειρά ελέγχων σε πάρα πολλά σούπερ μάρκετ.

Βάσει του νόμου όταν ένα πρόστιμο είναι άνω των 50.000 ευρώ ανακοινώνεται η επωνυμία της αλυσίδας και επίσης ανακοινώνεται η επωνυμία της αλυσίδας εάν αυτή είναι υπότροπος. Δηλαδή, αν έχουμε επιβάλει πρόστιμο για αισχροκέρδεια και για το παρελθόν.

Τα πρόστιμα που θα ανακοινώσω και οι επωνυμίες των αλυσίδων δεν σημαίνει ότι οι αλυσίδες αυτές κατά κανόνα παραβιάζουν το νόμο.

Όμως, σε ορισμένες περιπτώσεις σε μια αλυσίδα, όχι σε λίγες περιπτώσεις, οι έλεγχοι απέδειξαν ότι υπήρξε παραβίαση του ποσοστού κέρδους και σε ένα κομμάτι προϊόντων που ήταν εντός του καλαθιού αλλά και σε ένα μεγάλο κομμάτι προϊόντων που ήταν εκτός του καλαθιού. Να υπενθυμίσω ότι οι έλεγχοι γίνονται και εντός και εκτός του καλαθιού σταθερά.

Θέλω να καλέσω για άλλη μια φορά όλες τις αλυσίδες να είναι εξαιρετικά προσεκτικές αυτήν την περίοδο του υψηλού πληθωρισμού. Δε θέλω να πιστέψει κανένας ότι είμαστε διατεθειμένοι να χαριστούμε σε οποιαδήποτε αλυσίδα. Είμαστε αποφασισμένοι να υπερασπιστούμε μέχρι τέλους τα συμφέροντα των καταναλωτών.

Οι νόμοι που έχουν ψηφιστεί ισχύουν. Το καλάθι και οι νόμοι για την αισχροκέρδεια γίνονται παράδειγμα προς μίμηση σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Η εφαρμογή των μέτρων αυτών έχει οδηγήσει την Ελλάδα πλέον από εκεί που ήταν σταθερά πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο πληθωρισμού και πληθωρισμού τροφίμων να είναι πλέον σταθερά, όπως τα χθεσινά στοιχεία απέδειξαν, πολύ κάτω του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Άρα τα μέτρα λειτουργούν, αλλά για να λειτουργούν πρέπει να ξέρουν όλοι ότι δε χαριζόμαστε σε κανέναν.

Να σας πω ότι τα πρόστιμα που θα ανακοινώσουμε αφορούν σε παράβαση του νόμου για την αισχροκέρδεια και σε παραβάσεις καταναλωτικής νομοθεσίας όσον αφορά διαφορετική τιμή στο ταμπελάκι, στο ράφι δηλαδή και διαφορετική τιμή στην ταμειακή μηχανή.

Οι αλυσίδες ισχυρίζονται ότι έχουν υπάρξει και ανθρώπινα λάθη, εμείς πάντα τα εξετάζουμε όλα με πολύ μεγάλο πνεύμα προσοχής και δικαιοσύνης.

Δεν δικαιολογούνται πολλά ανθρώπινα λάθη, δικαιολογούνται λίγα ανθρώπινα λάθη και είμαι βέβαιος ότι τα πρόστιμα αυτά θα λειτουργήσουν παιδαγωγικά, για να ξέρουν όλοι ότι εδώ δεν παίζουμε.

Είναι απολύτως δεδομένο ότι δεν υπάρχει καμία περίπτωση η παρούσα πολιτική ηγεσία να μην πράξει το καθήκον της για τον έλεγχο της αγοράς.

Λοιπόν, το πρώτο πρόστιμο που υπογράψαμε σήμερα το πρωί αφορά στην επιχείρηση με την επωνυμία ΑΒ Βασιλόπουλος και το ύψος του προστίμου είναι στα 319.900 ευρώ. Είναι το δεύτερο μεγαλύτερο πρόστιμο που έχουμε βάλει σε σούπερ μάρκετ, το προηγούμενο ήταν σε άλλη αλυσίδα, αλλά τότε δεν υπήρχε ο νόμος για τη δημοσιοποίηση των επωνυμιών.

Το δεύτερο πρόστιμο είναι κάτω από τις 50.000, αλλά η εταιρεία είναι υπότροπος, έτσι βάσει του νόμου ανακοινώνεται η επωνυμία της, είναι στην επιχείρηση με την επωνυμία Lidl Ελλάς και είναι 26.880 ευρώ.

Το τρίτο πρόστιμο είναι πάλι κάτω από τις 50.000 αλλά επίσης η εταιρεία είναι υπότροπος. Είναι η εταιρεία Γαλαξίας και το πρόστιμο ανέρχεται στις 21.337 ευρώ.

Και έχουμε και ένα πρόστιμο μικρό, κάτω των 10.000 ευρώ, πάλι όμως η εταιρεία είναι υπότροπος άρα πρέπει να πούμε το όνομά της. Είναι 9.330 ευρώ στην εταιρεία Κρητικός.

Δεν ανακοινώνουμε τώρα τα υπόλοιπα. Είναι σύσταση και πρόστιμο 5.000 ευρώ σε μία άλλη εταιρεία, αλλά δεν είναι υπότροπος και δεν ανακοινώνεται η επωνυμία. Και επίσης σύσταση σε άλλη μία εταιρεία.

Αυτά είναι τα αποτελέσματα των ελέγχων που διενήργησε η ΔΙΜΕΑ τις τελευταίες εβδομάδες με πολύ μεγάλη επιμέλεια, με έλεγχο των αποθεμάτων στις αποθήκες και με πολύ επιμελή έλεγχο των τιμών στο ράφι, στην ταμειακή μηχανή, στα φυλλάδια, στις προσφορές, στα πάντα.

Θέλω να είμαι ειλικρινής. Το καλάθι πηγαίνει καλά και σε γενικές γραμμές οι αλυσίδες έχουν συνεργαστεί. Ούτε θεωρώ ότι τα παρόντα πρόστιμα δημιουργούν την εικόνα γενικευμένης αισχροκέρδειας. Παραμένουν τα πρόστιμα αυτά σε ένα κλάσμα πολύ μικρό του συνολικού τζίρου των super market.

Όμως, δεν είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε τα στραβά μάτια ούτε στο κλάσμα. Είμαστε αποφασισμένοι να εφαρμόσουμε το νόμο καθ’ ολοκληρίαν με πολύ μεγάλη αυστηρότητα.

Αυτή τη στιγμή ο ελληνικός λαός βρίσκεται σε μία πολύ μεγάλη δυσκολία και θα πρέπει όλοι να καταλάβουν ότι δεν συγχωρούνται λάθη στη μάχη κατά του πληθωρισμού. Στο τέλος είμαστε εδώ για να υπερασπιστούμε τα συμφέροντα των Ελλήνων πολιτών.

Υπογράφεται σήμερα υπουργική μου απόφαση, θα έχουν τα super market ένα περιθώριο εφαρμογής ενός μήνα, διότι σημαίνει μεγάλη αλλαγή και χρειάζεται αρκετή προσπάθεια από τα σούπερ μάρκετ να μπορέσουν να αλλάξουν όλα τα ταμπελάκια τους σε όλα τα σούπερ μάρκετ της χώρας.

Σήμερα, το βλέπουμε και στην οθόνη, η σχέση μεταξύ της τιμής και της τιμής ανά κιλό ή ανά λίτρο, αλλά με τιμή μονάδας δηλαδή, είναι αυτή που βλέπετε στο αριστερό μέρος της οθόνης.

Σε ένα μήνα όλα τα σούπερ μάρκετ θα είναι υποχρεωμένα να έχουν εφαρμόσει αυτό που σας δείχνω τώρα. Βλέπετε τη διαφορά στο μέγεθος του 1,88 στην αριστερή πλευρά της οθόνης και το 1,88 στη δεξιά πλευρά της οθόνης.

Έχουμε μεγαλώσει πάρα πολύ τα στοιχεία και τα έχουμε κάνει υποχρεωτικά bold. Η εφαρμογή αυτού του τρόπου απεικόνισης των τιμών είναι υποχρεωτική για τα σούπερ μάρκετ.

Ο ένας μήνας δίνεται ως περίοδος προσαρμογής, μετά τον ένα μήνα θα επιβάλλονται πρόστιμα για εκείνους που δεν έχουν εφαρμόσει αυτή μας την απόφαση.

Ο στόχος αυτού του μέτρου είναι να μην είναι εφικτή σε καμία περίπτωση η παραπλάνηση του καταναλωτικού κοινού με βάση τις συσκευασίες.

Ο κάθε καταναλωτής θα μπορεί να ελέγχει για το κάθε προϊόν αν έχει αυξηθεί ή όχι η τιμή μονάδος. Έτσι, λοιπόν, η περιεκτικότητα στη συσκευασία καθίσταται αδιάφορο μέγεθος, αφού ο καταναλωτής θα παρακολουθεί με ευχέρεια τη τιμή μονάδος και θα ξέρει αν το προϊόν έχει αυξηθεί ή όχι.

Ως προς το καλάθι τώρα, όπου με μεγάλη χαρά και υπερηφάνεια μια ιδέα δική μου και του Νίκου Παπαθανάση, σήμερα έχει ήδη ξεκινήσει να εφαρμόζεται στη Γαλλία και μάλιστα, Νίκο, με τις 50 κατηγορίες που όρισε το Υπουργείο μας εδώ στην Ελλάδα, εμείς είχαμε βάλει 51 αν θυμάστε, από την άλλη εβδομάδα αυξάνεται το πεδίο εφαρμογής στο καλάθι.

Θα πάμε στις 60 κατηγορίες. Ως προς τα όσπρια, σήμερα στο καλάθι έχουμε όσπρια. Θα έχουμε ξεχωριστά φακές, φασόλια και ρεβίθια. Σήμερα στο καλάθι έχουμε πάριζα ή γαλοπούλα. Θα έχουμε πάριζα και γαλοπούλα, δύο διαφορετικά είδη. Σήμερα στο καλάθι γράφουμε κοτόπουλο, θα έχουμε κοτόπουλο ολόκληρο και κοτόπουλο σε μέρη, σε κομμάτια.

Επίσης νέες κατηγορίες, προσθέτουμε το νωπό μοσχάρι, γάλα υψηλής παστερίωσης μακράς διαρκείας πλήρες και γάλα υψηλής παστερίωσης μακράς διαρκείας με χαμηλά λιπαρά.

Προσθέτουμε το λευκό τυρί και προσθέτουμε και τη σοκολάτα που είναι κάτι που ζητούσε πάρα πολύ το καταναλωτικό κοινό.

Να πω τέλος ότι έχουμε ετοιμάσει και την πρότασή μας, την απόφασή μας για το καλάθι το σαρακοστιανό το οποίο επίσης απασχολεί πάρα πολύ το καταναλωτικό κοινό για την περίοδο της Σαρακοστής. Εκτός από τις κατηγορίες που σας προανέφερα προστίθενται γενικά στο καλάθι και θα ακολουθούν το καλάθι για όλο το διάστημα της εφαρμογής του, προσθέτουμε για τη Σαρακοστή χαλβά, νηστίσιμες σαλάτες αυτές που λέμε αλοιφές και κατεψυγμένα θαλασσινά με δύο τουλάχιστον είδη σε κάθε αλυσίδα.

Έτσι ώστε να προσφέρουμε στους καταναλωτές τα βασικά εκείνα αγαθά που συναπαρτίζουν το παραδοσιακό τραπέζι της Σαρακοστής και να εφαρμόσουμε πάνω σε αυτό το μηχανισμό ελέγχου των τιμών που ονομάζεται Καλάθι του Νοικοκυριού και σήμερα ξέρουμε πάρα πολύ καλά ότι δουλεύει με πολύ μεγάλη ακρίβεια.

Εμείς θέλουμε αυτές τις κατηγορίες στο καλάθι. Θέλω να τονίσω κάτι για να το καταλάβουν και οι αλυσίδες. Δεν θέλουμε επιπλέον κατηγορίες στο καλάθι διότι το καλάθι δεν πρέπει να ξεχειλώσει διότι όταν ξεχειλώνει δίνει την ευκαιρία σε κάποιους να «παίζουν» με τις τιμές.

Εμείς θέλουμε να εφαρμοστεί ο μηχανισμός σε αυτές τις κατηγορίες, αυτές τις κατηγορίες θα παρακολουθούμε, αυτές θα σας ανακοινώνουμε κανονικά στον e-καταναλωτή όπως κάνουμε κάθε εβδομάδα.

Να πω ότι ο e-καταναλωτής από εχθές έχει μια επιπλέον πρωτοτυπία. Έχουμε ανεβάσει από εχθές και τα φυλλάδια των προσφορών των σούπερ μάρκετ μέσα στον e-καταναλωτή.

Άρα, μπορείτε να παρακολουθείτε και τις προσφορές των σούπερ μάρκετ πια μέσα από τον e-καταναλωτή όπως ακριβώς τις διαφημίζουν για να κάνετε και τη σύγκριση με το καλάθι ή και με τα υπόλοιπα προϊόντα εκτός καλαθιού.

Πιστεύουμε ότι και με αυτό τον τρόπο βάζουμε τις αλυσίδες σε έναν μεγαλύτερο μεταξύ τους ανταγωνισμό ώστε να κάνουν ακόμα περισσότερες προσφορές.

Η πρώτη εικόνα από το λεγόμενο μποϊκοτάζ των προϊόντων στα γαλακτοκομικά είναι ότι δεν έχει ακολουθήσει το καταναλωτικό κοινό, δεν υπάρχει καμία μείωση στην κατανάλωση αυτών των προϊόντων.

Έχω αποφύγει να τοποθετηθώ στην αφετηρία γιατί δεν ήθελα να φανεί ότι θέλω με κάποιο τρόπο να εμποδίσω τον ΙΝΚΑ από το να αναλάβει μία πρωτοβουλία. Οφείλω όμως τώρα που πια το καταναλωτικό κοινό έχει δείξει ότι δεν ακολουθεί, να σας πω κάτι που το θεωρώ πολύ σημαντικό.

Δεν πρέπει να φτάνουμε σε μία Ελλάδα κοινωνικού αυτοματισμού που ο ένας θα στρέφεται εναντίον του άλλου. Εάν πράγματι πετύχαινε το μποϊκοτάζ αυτό θα σήμαινε την πλήρη οικονομική καταστροφή όλων των Ελλήνων κτηνοτρόφων, οι οποίοι αν δεν πουλήσουν τα προϊόντα τους τα οποία είναι ευαλλοίωτα θα μείνουν χωρίς δουλειά και χωρίς εισόδημα.

Δεν είναι σκοπός μας ο ένας να στρέφεται εναντίον του άλλου, ούτε να οδηγήσουμε ολόκληρους κλάδους στην οικονομική καταστροφή και νομίζω ότι ήτανε σοφή η απόφαση του καταναλωτικού κοινού να μην ακολουθήσει.

Άλλωστε, για να την αύξηση των τιμών στα γαλακτοκομικά που πράγματι υπάρχει σε ετήσια βάση, για λόγους που έχουμε εξηγήσει, θα σας αποδείξουμε σε λίγο ότι μέσα στο καλάθι του νοικοκυριού δεν έχουμε καμία τέτοια αύξηση, αντιθέτως έχουμε και ορισμένες μειώσεις. Άρα, όποιος αγοράζει από το καλάθι δεν υφίσταται αυξήσεις ούτε στα γαλακτοκομικά.

Σήμερα θέλω να σας πω ότι σε αλυσίδα που επισκεφθήκαμε είδαμε για πρώτη φορά φέτα κάτω από τα 7 ευρώ, τονίζω φέτα, όχι λευκό τυρί, φέτα κάτω από τα 7 ευρώ, λευκό τυρί κάτω από τα 5 ευρώ, είδαμε για πρώτη φορά κοτόπουλο με 2,50. Με 2,50.

Θυμίζω ότι το κοτόπουλο όταν ξεκινάγαμε το καλάθι είχε πάνω από τα 2,50 ευρώ, στο καλάθι το βάλαμε 2,99 για να σπάσουμε για πρώτη φορά τα 3 ευρώ, είχε ισορροπήσει στο 2,95 με 2,90 και σήμερα για πρώτη φορά μία αλυσίδα, δεν έχω λόγο να μην πω το όνομά της αφού έκανε τόσο καλή τιμή, η Market In έδωσε το κοτόπουλο με 2,50.

Καλώ και τις υπόλοιπες αλυσίδες να ακολουθήσουν σε αυτή την ωραία πρωτοβουλία και να λειτουργήσει ο ελεύθερος ανταγωνισμός».

Νίκος Παπαθανάσης, Αναπληρωτής Υπουργός Ανάπτυξης & Επενδύσεων:

«Καλημέρα σας, το Καλάθι για 16 εβδομάδες έχει αποδείξει ότι έχει συγκρατήσει τις τιμές. Γεγονός που μπορεί να εντοπίσει εύκολα κανείς, ανατρέχοντας στα στατιστικά των εβδομάδων που έχουν μεσολαβήσει από την έναρξη του μέτρου στις 2 Νοεμβρίου.

Από την πρώτη στιγμή είπαμε ότι θα δημιουργήσουμε ένα πλέγμα για την προστασία του καταναλωτή και αυτό κάναμε. Και εδώ θα ήθελα να αναφερθώ σε κάποια εργαλεία που δημιουργήσαμε στην Ελλάδα και τα οποία ούτε υπήρχαν πριν, ούτε πολλά εξ αυτών υπάρχουν ακόμα και σήμερα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες – με εξαίρεση ίσως την Γαλλία και κάποιες άλλα κράτη – μέλη που σκέφτονται να τα υιοθετήσουν.

Από την έναρξη της πανδημίας χρησιμοποιήσαμε την απογραφή των αποθεμάτων για να μπορέσουμε να συγκρατήσουμε τεχνητές ελλείψεις, δηλαδή ελλείψεις που θα δημιουργούσαν αυξήσεις στην αγορά.

Η ενέργεια αυτή λειτούργησε και προβήκαμε σε πολλές κατασχέσεις προϊόντων τα οποία δεν είχαν καταγραφεί και θα μπορούσαν προφανώς να δημιουργήσουν τεχνητές ελλείψεις.

Στη συνέχεια δημιουργήσαμε τον e-katanalotis. Ο e-katanalotis είναι το πρώτο και μοναδικό ευρωπαϊκό εργαλείο, εφαρμογή για την ακρίβεια, που μπορεί και τραβά αυτόματα, καθημερινά στις 9:00 το πρωί, τις τιμές 1.400 προϊόντων από τα στοιχεία και τα δεδομένα των super market. Μάλιστα το κάνει αυτό σε πραγματικό χρόνο και χωρίς την παρέμβαση κανενός ανθρώπου.

Στη συνέχεια βάλαμε ένα όριο στο ποσοστό κέρδους. Καμία άλλη χώρα στην Ευρώπη δεν έχει βάλει αυτό το όριο και δεν έχει προσδιορίσει με ποιο τρόπο θα επιβάλλει πρόστιμα σε όσους το ξεπερνούν.

Με βάση αυτό το ποσοστό κέρδους, ακούσατε σήμερα τον Υπουργό, τον κύριο Γεωργιάδη, και την υπηρεσία, τον Γενικό Γραμματέα και τον διοικητή της ΔΙΜΕΑ να ανακοινώνουν κάποια από τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν.

Ιδρύσαμε τη ΔΙΜΕΑ, μία υπηρεσία η οποία καθημερινά κάνει ελέγχους και έχει και ηλεκτρονικά συστήματα πλέον. Να θυμίσω ότι πριν από τη διακυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας δεν υπήρχε κανένας ελεγκτικός μηχανισμός, δεν είχε επιβληθεί κανένα πρόστιμο και δεν υπήρχε και καμία ουσιαστική δυνατότητα ελεγκτικού μηχανισμού καθ’ ότι δεν υπήρχαν εργαζόμενοι που προορίζονταν να καταγράφουν ή να ελέγχουν την αγορά.

Βεβαίως ακολούθησε το καλάθι, ένα μοναδικό εργαλείο που λειτούργησε και πλέον βλέπουμε και άλλες χώρες να το αντιγράφουν. Και στη συνέχεια, όλες αυτές οι καταγραφές και τα πρόστιμα αλλά και η ενημέρωση των καταναλωτών σχετικά με το ποιες εταιρείες προβαίνουν στην υπέρβαση του ποσοστού κέρδους. Όλο αυτό δημιουργεί και μια δυναμική, αν θέλετε, λειτουργώντας αποτρεπτικά σε αισχροκερδείς συμπεριφορές. Διότι καμία εταιρεία δεν θέλει να αναφέρεται το όνομά της, άρα και στρέφει την προσοχή της στο πώς διαχειρίζεται τις τιμές και τα ποσοστά κέρδους.

Συνεχίζουμε λοιπόν με ένα καλάθι διευρυμένο, που περιλαμβάνει πλέον 60 προϊόντα και παραμένουμε αυστηροί ώστε να μην υπάρχει χαλάρωση του μέτρου. Φυσικά το μέτρο συμπληρώνεται και με το εορταστικό καλάθι, τα πρόσθετα δηλαδή προϊόντα που θα μπουν κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής, ώστε να συγκρατήσουν τις τιμές και στα είδη που έχουν ζήτηση αυτή την περίοδο. Θεωρούμε ότι και το Σαρακοστιανό καλάθι θα λειτουργήσει, όπως αποδείχθηκε και από το εορταστικό των Χριστουγέννων. Ευχαριστώ πολύ».