Ολοταχώς για το πλαφόν στο αέριο, φόβος για νέο ράλι στο πετρέλαιο

«Καυτός» Σεπτέμβριος στην EE

Στα βαθιά βουτούν με την σημερινή έλευση του φθινοπώρου οι ηγέτες της Δύσης, καθώς ο χρόνος μετρά αντίστροφα για την εξασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας το φετινό χειμώνα, μετά την ενεργειακή θηλιά της Ρωσίας, η οποία σφίγγει όλο και περισσότερο τη στρόφιγγα της προμήθειας της Ευρώπης με φυσικό αέριο.

Παρότι πηγές με βαθιά γνώση των διεργασιών στις Βρυξέλλες υπογραμμίζουν ότι κορυφαίοι ευρωπαίοι αξιωματούχοι επεξεργάζονται από καιρό σχέδια επάρκειας το φετινό χειμώνα υπό την προοπτική της μηδενικής εισαγωγής ρωσικού φυσικού αερίου, η χθεσινή ανακοίνωση, ωστόσο, της Gazprom, με την οποία θέτει εμμέσως εκτός συστήματος παροχής τη Γερμανία και τη Γαλλία, ήρθε να επιβεβαιώσει την πρόθεση του Ρώσου Προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν να πιέσει μέχρις εσχάτων τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, προκειμένου να «συνθηκολογήσουν» στους όρους του ρωσικού ενεργειακού κολοσσού.

Επικαλούμενη ««απαραίτητες εργασίες» σε έναν σταθμό συμπίεσης του αγωγού που συνδέει τα κοιτάσματα αερίου στη Σιβηρία με τη βόρεια Γερμανία, η Gazprom έκοψε την παροχή μέχρι τις 3 τα ξημερώματα του Σαββάτου (ώρα Ελλάδας), εντείνοντας κι άλλο την πίεση προς το Βερολίνο και το Παρίσι. Σχεδόν αντανακλαστικά, ο Γερμανός Καγκελάριος, Όλαφ Σόλτς ανακοίνωσε χθες ένα νέο -τρίτο κατά σειρά- πακέτο στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων στη χώρα του, το οποίο περιέγραψε ως «τεράστιο, ακριβές και στοχευμένο», ενώ το Παρίσι αρνήθηκε να σχολιάσει την διακοπή της ροής φυσικού αερίου από τον αγωγό Nord Stream 1, με τη Γαλλίδα Υπουργό Ενέργειας, Ανιές Πανιέ-Ρινασέ να διευκρινίζει απλά πως «η Γαλλία προετοιμάζεται για το σενάριο αυτό από την άνοιξη».

Δεδομένης της κατάστασης, ισχυρά αντανακλαστικά φαίνεται να εμφανίζει η ΕΕ στο ζήτημα της επιβολής πλαφόν στο φυσικό αέριο, καθώς η αποκλιμάκωση στην τιμή του τα τελευταία εικοσιτετράωρα συνιστά προϊόν μάλλον παροδικού ενθουσιασμού λόγω της αύξησης της ροής αποθήκευσης στην Ευρώπη, παρά μια τάση με ανοιχτό ορίζοντα στο μέλλον. Στον αντίποδα, η «πολεμική» συνθήκη ενόψει του φετινού χειμώνα αποτελεί την αιτία της έκτακτης Συνόδου των Υπουργών της ΕΕ στις 9 Σεπτεμβρίου, οπότε τα περισσότερα κράτη-μέλη αναμένεται να τοποθετηθούν τόσο αναφορικά με τα μέτρα εξοικονόμησης και αποθήκευσης ενέργειας που έχουν λάβει, όσο και με τη φόρμουλα που ακολουθηθεί ως προς την επιβολή πλαφόν στην τιμή φυσικού αερίου, προκειμένου να μπει ένα τέλος στην ξέφρενη πορεία της μεγαβατώρας.

Τα σενάρια

Παρότι οι συνθήκες, εσχάτως και από Γερμανικής πλευράς, είναι πλέον πιο ώριμες για την εισαγωγή ανώτατου ορίου στις τιμές του φυσικού αερίου, υπό συζήτηση μεταξύ των Υπουργών Ενέργειας των 27 κρατών -μελών αποτελεί η τελική του μορφή και μαζί το πεδίο εφαρμογής του, ώστε να εξασφαλιστεί η ικανοποιητική άσκηση πίεσης από την ΕΕ προς το Ρώσο Πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν.

Σχετική πρόταση έχει, άλλωστε, καταθέσει ήδη από τον περασμένο Μάρτιο ο Έλληνας Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης με επιστολή του προς την Πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ζητώντας την επιβολή ανώτατου ορίου στην τιμή TTF του φυσικού αερίου, προκειμένου να περιοριστούν άμεσα οι επιπτώσεις στις τιμές της χονδρεμπορικής αγοράς της ηλεκτρικής ενέργειας, στα 27 κράτη- μέλη. Παράλληλα, ο Υπουργός Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας απέστειλε χθες επιστολή προς τους ομολόγους του, παρουσιάζοντας:

· Τον ελληνικό μηχανισμό ανάκτησης υπερεσόδων από τις εταιρείες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

· Τα χρήματα που έχουν ανακτηθεί στις πρώτες 55 ημέρες της εφαρμογής του μηχανισμού.

· Την ελληνική πρόταση για έναν μόνιμο ευρωπαϊκό μηχανισμό που αποσυνδέει τις τιμές φυσικού αερίου από αυτές του ρεύματος.

«Η Ελλάδα διαδραματίζει αποφασιστικό ρόλο με συγκεκριμένες προτάσεις για μια κοινή ευρωπαϊκή απάντηση στην αντιμετώπιση της διεθνούς ενεργειακής κρίσης» σχολίασε ο κ. Σκρέκας, ο οποίος αναμένεται να συμμετάσχει στην κρίσιμη συνάντηση των Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ, στις 9 Σεπτεμβρίου.

Ως εναλλακτική πρόταση στο τραπέζι των Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ παραμένει και αυτή «της Ιβηρικής», δηλαδή η επιβολή ανώτατου ορίου στο φυσικό αέριο το οποίο κατευθύνεται στην ηλεκτροπαραγωγή, γενικεύοντας δηλαδή την εξαίρεση που πέτυχαν στην κατεύθυνση αυτή η Ισπανία και η Πορτογαλία στη Σύνοδο Κορυφής του περασμένου Μαρτίου, λόγω του υψηλού ποσοστού ηλεκτροπαραγωγής τους από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Σε κάθε περίπτωση, με τις διαπραγματεύσεις να προμηνύονται εντατικές, δεν αποκλείεται να προκύψει ως «τρίτος δρόμος» και ο συνδυασμός των δύο παραπάνω προτάσεων, προκειμένου να υπάρξει ασφαλιστική δικλείδα ως προς τη διαμόρφωση της τιμής του φυσικού αερίου σε χαμηλότερα επίπεδα στο εξής, αλλά και ουσιαστικό φρένο στα ουρανομήκη κέρδη των παρόχων πανευρωπαϊκά.

Σε κάθε περίπτωση, ο διαχωρισμός των τιμών της ενέργειας από το κόστος του φυσικού αερίου εκτιμάται ότι θα προσφέρει πολλές και κρίσιμες ανάσες στη Γηραιά Ήπειρο, αλλά κυρίως θα στείλει ένα προειδοποιητικό μήνυμα απέναντι στην Μόσχα, η οποία έχει καταφέρει να συμπιέζει την προσφορά, αυξάνοντας τις τιμές.

Η επιτυχημένη, αυτή, «συνταγή» του Ρώσου Προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν αγχώνει την ίδια ώρα τις 7 ισχυρότερες οικονομίες του πλανήτη, με τη Σύνοδο των Υπουργών Οικονομικών τους να πραγματοποιείται αύριο, Παρασκευή, με βασικό στόχο τον περιορισμό της τιμής του ρωσικού πετρελαίου, με προϋπόθεση τη δέσμευση όλων των συμμετεχόντων στο σχήμα για την άμεση εφαρμογή του.

Η ζέση, με την οποία αντιμετωπίζουν οι G-7 το ζήτημα της επιβολής πλαφόν στην τιμή του πετρελαίου ερμηνεύεται από την ανησυχία τους μήπως ο Ρώσος Πρόεδρος αλλάξει πίστα, αλλά όχι τακτική. Δηλαδή αν επιχειρήσει να συμπιέσει και την προσφορά του πετρελαίου, εκτοξεύοντας συνακόλουθα τις τιμές, όπως στην περίπτωση του φυσικού αερίου.

Υπό αυτό το πρίσμα, οι Υπουργοί Οικονομικών των επτά ισχυρότερων κρατών θα συναντηθούν αύριο, εργαζόμενοι παράλληλα όλο αυτό το διάστημα στην κατάρτιση σχεδίου για επιβολή πλαφόν στο πετρέλαιο, προκειμένου αυτό να μην ακολουθήσει την ξέφρενη κούρσα των τιμών του φυσικού αερίου, επιτρέποντας έτσι σε περισσότερους καταναλωτές να αποκτήσουν σχετικά φθηνή πρόσβαση στη θέρμανση, στη διάρκεια του φετινού χειμώνα.

Η επιβολή, ωστόσο, ανώτατου ορίου στο πετρέλαιο δεν είναι καθόλου προφανής, καθώς απαιτεί τη διασφάλιση αρκετού διαθέσιμου αποθέματος στις παγκόσμιες αγορές, το οποίο με τη σειρά του θα πρέπει να διατηρηθεί σε χαμηλές τιμές, χωρίς δηλαδή να εκτοξευθεί στα ύψη λόγω έλλειψης, όπως συνέβη στην περίπτωση του φυσικού αερίου. Την αναζήτηση της χρυσής τομής καθιστά ακόμη πιο επιτακτικό το γεγονός ότι το φυσικό αέριο μαζί με το πετρέλαιο αποτελούν το 50% του προϋπολογισμού της Ρωσίας, τη στιγμή που τα έσοδα της Μόσχας έχουν υπερπολλαπλασιαστεί από τον περιορισμό των διαθέσιμων αποθεμάτων φυσικού αερίου από τη Δύση.

Με στόχο την εξασφάλιση ικανών ποσοτήτων πετρελαίου, αλλά και την πτώση της τιμής του συνάμα, ως επικρατέστερο σενάριο φάνταζε, σύμφωνα με τη Wall Street Journal, για τις χώρες που μετέχουν στους G-7 η απαγόρευση της χρηματοδότησης και της ασφάλισης ρωσικού πετρελαίου εκτός εάν αυτό πωληθεί κάτω από μια καθορισμένη τιμή. Αν και φιλόδοξο, το όποιο σχέδιο επιβολής πλαφόν στο πετρέλαιο θα πρέπει να εγκριθεί και να εφαρμοστεί άμεσα και πάντως πριν τις 5 Δεκεμβρίου, οπότε τίθεται σε ισχύ το νέο πακέτο κυρώσεων της ΕΕ προς τη Ρωσία, στο οποίο περιλαμβάνονται αντίμετρα για το ρωσικό πετρέλαιο με τις υπογραφές των 27 κρατών – μελών.
Πηγή protothema.gr