Ανοιχτή Επιστολή 10 ΥΠΕΞ για τα Δυτικά Βαλκάνια

Τα προβλήματα και οι εντάσεις γύρω από την Ευρωπαϊκή Ένωση συνεχίζονται: Συρία, Ιράκ, Λιβύη, Ουκρανία, Ανατολική Μεσόγειος. Στο Νότο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σχηματίζεται ένα τόξο γεωπολιτικής αστάθειας. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε να επεκταθεί. Η σταθερότητα, η δημοκρατία και η ευημερία στη Νοτιοανατολική Ευρώπη συνδέονται άμεσα με την εδραίωση του ευρωπαϊκού σχεδίου για την ολοκλήρωση της επανένωσης της ηπείρου μας με την ένταξη των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, στην ΕΕ, διαδικασία που ξεκίνησε πριν από 30 χρόνια.

Η πεισματική αντίθεση στην έναρξη ενταξιακών συνομιλιών με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία, παρά τις συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τη βούληση της μεγάλης πλειοψηφίας των κρατών μελών της ΕΕ και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, θέτει σε κίνδυνο την εναπομείνασα επιρροή της ΕΕ στον άμεσο περίγυρό της, ενώ θέτει υπό αμφισβήτηση και την ικανότητα της να διαμορφώνει τις στρατηγικές εξελίξεις και την σταθερότητα στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Η αντίθεση στην έναρξη των συνομιλιών αποτελεί ένα στρατηγικό λάθος που συντελεί στην παγίωση του status quo στα Δυτικά Βαλκάνια και στην αδράνεια της ΕΕ σε έναν όλο και πιο ρευστό γεωπολιτικό περιβάλλον. Το καθήκον της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι να συμβάλει στη σταθερότητα και την ασφάλεια της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Ως εκ τούτου, οφείλει να αντιληφθεί την ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ ως στοιχείο υπεύθυνης πολιτικής και όχι ως επιβάρυνση.

Επιπλέον, η αντίθεση στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τις προαναφερθείσες χώρες υπονομεύει το κύρος και την αξιοπιστία της ΕΕ. Για μια περιοχή όπως τα Δυτικά Βαλκάνια, η οποία αγωνίζεται προκειμένου να ενισχυθεί το κράτος δικαίου και η βελτίωση των κοινωνικών και οικονομικών δεδομένων, η διαδικασία ένταξης στην ΕΕ παραμένει απαραίτητη. Για αυτές τις χώρες έχει μεγάλη σημασία τόσο ο ψυχολογικός αντίκτυπος τέτοιων συνομιλιών, όσο και οι μετασχηματιστικές επιπτώσεις της πορείας προς την ΕΕ, να τους δίνουν το αίσθημα ότι είναι δεμένες με την προοπτική της ΕΕ. Και πάνω απ’ όλα, υπάρχει ένα ζήτημα εμπιστοσύνης: Το 2003, στη διάσκεψη κορυφής της Θεσσαλονίκης, οι ηγέτες της ΕΕ υποσχέθηκαν την ένταξη αυτών των χωρών στην ΕΕ.

Υπό τις παρούσες συνθήκες άρνησης, οι όποιες εγγυήσεις που παρείχε η ΕΕ στις χώρες της περιοχής δεν θα έχουν, πλέον, σημασία. Σε μια τέτοια περίπτωση, θα γίνεται όλο και πιο δύσκολο να επιτευχθούν συμβιβασμοί, να ξεπεραστούν διμερείς διαφορές και να απελευθερωθεί θετική ενέργεια. Η άρνηση έναρξης των συνομιλιών ένταξης πρόκειται για έναν προάγγελο εσωτερικών προβλημάτων στη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία, χώρες οι οποίες βασίστηκαν πάρα πολύ στην προοπτική στήριξης της ΕΕ. Η άρνηση υπονομεύει τις διαπραγματεύσεις μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου και ενισχύει τις φυγόκεντρες δυνάμεις στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη.

Η διαδικασία ένταξης των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ είναι, επίσης, μια διαδικασία αναδιαμόρφωσης του κράτους και, ταυτόχρονα, μια σταθεροποιητική διαδικασία για ολόκληρη την περιοχή. Η διαδικασία αυτή συνιστά ένα είδος στρατηγικού κλειδιού προκειμένου η ΕΕ να ασκήσει διεθνή πολιτική επιρροή. Η ΕΕ πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της ενεργώντας με στρατηγικό τρόπο. Έφθασε πια η ώρα, να αναθεωρήσει δημιουργικά τον ρόλο της μέσα στο νέο διεθνές περιβάλλον και να του δώσει προοπτική, με στόχο να δράσει ανεξάρτητα σε αυτό το περιβάλλον και να ενισχύσει την εξωτερική πολιτική και τις αμυντικές της δυνατότητες.

Καλούμε την ΕΕ να ξεπεράσει τις διαφορές της σε αυτό το ζήτημα των ενταξιακών συνομιλιών. Η ενταξιακή διαδικασία θα συνεχιστεί για πολλά χρόνια κατά τη διάρκεια των οποίων θα υπάρχει αρκετός χρόνος για να συνδυαστεί η ανάγκη περαιτέρω συνοχής της ΕΕ με την ανάγκη διατήρησης ζωντανής της ευρωπαϊκής προοπτικής των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων.

Ως εκ τούτου, η έναρξη των ενταξιακών συνομιλιών με τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία, βάσει των δεσμεύσεών τους, είναι επιτακτική και πρέπει να συμφωνηθεί κατά την προσεχή Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ. Ταυτόχρονα, καλούμε την ΕΕ να παρουσιάσει στην επικείμενη διάσκεψη κορυφής του Ζάγκρεμπ νέα εργαλεία που θα ενισχύσουν την ενταξιακή πορεία των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ.

Τη δήλωση υπογράφουν:

Igor Luksic, πρώην πρωθυπουργός και Υπουργός Εξωτερικών του Μαυροβούνιου.
Sigmar Gabriel, πρώην αντικαγκελάριος και Υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας.
Vesna Pusic, πρώην αναπληρωτής πρωθυπουργός και υπουργός εξωτερικών της Κροατίας.
Nikola Poposki, πρώην Αναπληρωτής Πρωθυπουργός και Υπουργός Εξωτερικών της Βόρειας Μακεδονίας.
Νικόλαος Κοτζιάς, πρώην Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας.
Karin Kneissl, πρώην Υπουργός Εξωτερικών της Αυστρίας.
Ιωάννης Κασουλίδης, πρώην Υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου.
Ditmir Bushati, πρώην Υπουργός Εξωτερικών της Αλβανίας.
Kristian Vigenin, πρώην Υπουργός Εξωτερικών της Βουλγαρίας.
Goran Svilanovic, πρώην Υπουργός Εξωτερικών της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας.