Όταν βγαίνω στην τηλεόραση φοράω πάντοτε γραβάτα

Ιδιωτικά βίτσια δημόσιες αρετές – του Παντελή Καψή (Fb)

Όταν βγαίνω στην τηλεόραση φοράω πάντοτε γραβάτα. Χωρίς σακάκι στις πρωινές εκπομπές, με σκούρο σακάκι στο δελτίο ειδήσεων. Είναι, ή πάντως έτσι θέλω να πιστεύω ότι είναι, μια εκδήλωση σεβασμού προς τους τηλεθεατές αλλά και προς το μέσο στο οποίο εργάζομαι. Αυτό έχω μάθει και θυμάμαι πάντα τα λόγια του πρώτου μου διευθυντή, του Λέοντα Καραπαναγιώτη, όταν είχε επαινέσει συνάδελφο για το ντύσιμό του σε εκπομπή που είχε εμφανιστεί. Αντιπροσώπευσες την εφημερίδα με σοβαρότητα και αξιοπρέπεια, του είπε. Είχε φορέσει γραβάτα και σακάκι, βλέπετε, παρότι στην εφημερίδα ερχόταν πάντα με μπλου τζιν.
Συμβάσεις, θα πείτε. Σίγουρα. Όμως η ζωή μας είναι γεμάτη συμβάσεις που αντανακλούν και την αποδοχή μας για τον τρόπο που λειτουργεί η κοινωνία μας. Είναι και μια μορφή υγιούς κομφορμισμού: φοράω τη στολή εργασίας επειδή δεν ασχολούμαι και δεν θέλω να ασχολείστε με την εμφάνιση μου. Ενδιαφέρουν αυτά που λέω και κάνω, η δουλειά μου, δηλαδή. Για τον λόγο αυτό άλλωστε αντιμετώπισα με ιδιαίτερη καχυποψία την προσπάθεια του Αλέξη Τσίπρα να σπάσει τις συμβάσεις αρνούμενος να φορέσει γραβάτα. Πετώντας τη γραβάτα κινδυνεύεις να πετάξεις και την πειθαρχία, τη σοβαρότητα και την αξιολόγηση με βάση την επίδοση που πρέπει να διακρίνει κάθε οργανισμό. Το είδαμε κι αυτό.
Φυσικά οι συμβάσεις δεν υπακούουν σε κάποιον σιδηρούν νόμο, αλλάζουν από κοινωνία σε κοινωνία και από γενιά σε γενιά. Κανείς στο Ισραήλ δεν φορά γραβάτα, ενώ ακόμα και η υπερσυντηρητική Goldman Sachs χαλάρωσε τον αυστηρό ενδυματολογικό της κώδικα επιτρέποντας και τα τζιν, προκειμένου να προσελκύσει τους μιλένιαλς και τη γενιά Ζ.
Αυτά όμως αφορούν τη δημόσια παρουσία μας, τον χώρο εργασίας μας. Στην ιδιωτική ζωή είμαστε πολύ διαφορετικοί και ντυνόμαστε πολύ διαφορετικά. Προσωπικά κάτω από το σακάκι φοράω πάντα τζιν και συνήθως παπούτσια για περπάτημα στην εξοχή. Έχω μπει κι εγώ στο μόδα του χαλαρού σπορ ντυσίματος, κάθε τι άλλο μου είναι ενοχλητικό και ξένο. Κι εκεί φυσικά μπαίνουν ζητήματα ταυτότητας.
Πριν από λίγες ημέρες, η United Airlines αρνήθηκε να επιτρέψει σε δύο κοπέλες να ταξιδέψουν επειδή φορούσαν κολάν. Το αποτέλεσμα ήταν ένας καταιγισμός αντιδράσεων εναντίον της εταιρείας. Το ίδιο έγινε και στο πανεπιστήμιο Notre Dame, όταν μητέρα δημοσίευσε επιστολή παροτρύνοντας τις φοιτήτριες να μη φορούν κολάν που, όπως ισχυρίστηκε, προκαλούν. Δεκάδες γυναίκες, φοιτήτριες και μη, φωτογραφήθηκαν με κολάν δείχνοντας ότι το συγκεκριμένο ντύσιμο είναι μέρος της ταυτότητάς τους, της εικόνας που προβάλλουν για τον εαυτό τους. Αν το ντύσιμό μας σας προκαλεί είναι δικό σας πρόβλημα, ήταν το μήνυμά τους.
Δεν είχε την ίδια συμπαράσταση, για να έρθουμε στα δικά μας, η Θωμαρίτα στο γραφείο του Μάρκου Μπόλαρη. Το δικό της ντύσιμο στις φωτογραφίες που ανέβασε στο Facebook θεωρήθηκε ότι δεν της επιτρέπει να εργάζεται σε υπουργικό γραφείο, έστω και ως απλή γραμματέας. Το ότι ήταν γραμματέας μπορεί και να ήταν το πρόβλημα. Πολύ γνωστές γυναίκες, με δημόσια παρουσία και αρθρογραφία, έχουν φωτογραφηθεί γυμνές, χωρίς κανείς να διανοηθεί να αμφισβητήσει τη σοβαρότητά τους. Μια νέα κοπέλα στον προσωπικό της λογαριασμό, όμως, απαγορεύεται. Είναι η περίπτωση που οι συμβάσεις αντιστρέφονται και γίνονται η αφορμή για να απελευθερωθεί η ανθρωποφαγική μας διάθεση. Η ίδια φυσικά παραιτήθηκε. Κατανοητό, δεν είχε κανέναν όπλο να αντιδράσει. Ας μη γελιόμαστε, όμως, εμείς μπλέξαμε την προσωπική της ζωή με τη δημόσια παρουσία της κι αυτό λέει περισσότερα για εμάς παρά για εκείνη.